به گزارش سایت کنارصندل، مجلس شورای اسلامی در ۹ دوره‌ای که پشت سر گذاشته، چهره‌های متفاوتی را به خود دیده؛ اتفاقات، حادثه‌ها و حاشیه‌ها هم جزو جدانشدنی آن بوده است.

اسفندماه امسال انتخابات دوره دهم مجلس هم برگزار می شود تا تکلیف ساکنین چهار سال آینده بهارستان روشن شود.

به همین بهانه نگاهی انداخته ایم به شناسنامه ۳ دوره اول، دوم و سوم مجلس شورای اسلامی :

مجلس اول: طیف‌های مختلف
انتخابات مجلس اول در تب و تاب سیاسی و اجتماعی کشور بعد از انقلاب اسلامی روز ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ برگزار شد. نخستین جلسه مجلس، هفتم خرداد ۵۹ در ساختمان قدیمی مجلس در خیابان امام خمینی تشکیل شد. رهبر انقلاب نیز در پیامی یازده بندی به نمایندگان، تقارن گشایش مجلس با ۱۳ رجب را به فال نیک گرفتند و از نمایندگان خواستند سیاست “نه شرقی و نه غربی” را پیش گیرند.
کاندیداهای مجلس اول، طیف متنوعی را در بر می‌گرفتند؛ جامعه روحانیت مبارز، حزب جمهوری اسلامی، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، نهضت آزادی، جبهه ملی، مجاهدین خلق و جنبش مسلمانان مبارز لیستی از کاندیداهای مورد نظر خود را ارائه دادند.
ترکیب مجلس اول، ترکیب متنوعی از فعالان و زندانیان سیاسی پیش از انقلاب بود؛ تعداد زیادی از نمایندگان این دوره، بعدها به چهره‌های تاثیرگذار نظام تبدیل شدند. حسن روحانی، در این دوره به عنوان نماینده سمنان به مجلس راه پیدا کرد و آیت‌الله خامنه‌ای نیز نماینده مردم تهران بود.

اکبر هاشمی‌رفسنجانی رییس اولین دوره مجلس شد و سید اکبر پرورش، سید محمد موسوی خوئینی‌ها، حبیب الله عسگراولادی، محمد یزدی و سید محمد خامنه‌ای سایر اعضای هیات رئیسه بودند.
فخرالدین حجازی، حسن حبیبی، علی‌اکبر معین‌فر، محمدجواد حجتی‌کرمانی، محمدجواد باهنر، مهدی بازرگان، حسن آیت، محمدعلی رجایی، علی گلزاده غفوری، مصطفی چمران، هادی غفاری، اکبر هاشمی رفسنجانی، ابراهیم یزدی، عزت الله سحابی و اعظم طالقانی از جمله نمایندگان شاخص مجلس اول بودند.

این مجلس با توجه به شرایط حساس کشور اقدامات مهمی انجام داد، از جمله رای به عدم کفایت سیاسی بنی صدر و تصویب آزادی گروگان‌های آمریکایی. به علاوه به دلیل ترورهای سال‌های نخست انقلاب، تعدادی از نمایندگان برای پر کردن خلاءهای موجود استعفا دادند و سمت‌های دولتی را برعهده گرفتند. ۲۹ تن از نمایندگان نیز در حادثه انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی توسط منافقین در تیرماه سال ۶۰ به شهادت رسیدند. تعدادی دیگر هم از جمله آیت‌الله شاه‌آبادی نیز در جبهه‌های نبرد به شهادت رسید.

مجلس دوم: مجلس در جنگ
در زمان برگزاری انتخابات مجلس دوم- جمعه ۲۶ فروردین ۶۳- کشور در شرایط جنگ و بحران‌های سیاسی اجتماعی بود. با این حال، انتخابات در شهرهای جنگ زده و مناطق جنگی برگزار شد. در این دوره که از ۷ خرداد ۶۳ آغاز شد، ۲۷۰ نماینده مجلس به ریاست اکبر هاشمی‌رفسنجانی به مجلس راه پیدا کردند. محمد یزدی، مهدی کروبی و محمدمهدی ربانی املشی نیز نواب رئیس مجلس بودند.
در دوره دوم مجلس، با اضافه شدن قید التزام به اسلام و التزام عملی به ولایت فقیه، کاندیداهای تعدادی از جریان‌های سیاسی از روند انتخابات کنار گذاشته شدند. نهضت آزادی، حزب توده و سازمان مجاهدین خلق از جمله جریان‌هایی بودند که با وجود داشتن نمایندگانی در مجلس اول، از حضور در مجلس دوم بازماندند. در نهایت جناح راست، توانست اکثریت کرسی‌های مجلس دوم را تصاحب کند.
۹ نماینده دوره دوم مجلس در نخستین روز اسفند سال ۶۲ در اثر حادثه سقوط هواپیما توسط ارتش بعثی عراق به شهادت رسیدند؛ با این وجود مجلس در طول دوران جنگ تحمیلی به فعالیت خود ادامه داد.

مجلس سوم: مجلس شورای اسلامی
انتخابات مجلس سوم با شائبه‌هایی در شمارش آراء شهر تهران و برخی دیگر از حوزه‌های انتخابیه همراه بود. این مساله نمود روشنی در پیام امام خمینی(ره)، به مناسبت شروع کار مجلس داشت: “به رغم بدخواهان، انتخابات سومین دوره مجلس مشورتی اسلامی با صحت و سلامت و در موعد برگزار گردید، …. و من ضرورتی به ذکر حوادث زمان انتخابات و نیز حماسه‌های مردم عزیزمان در این مورد نمی‌بینم”.
انتخابات این دوره از مجلس در روز ۱۹ فروردین ۱۳۶۷ برگزار شد و در تاریخ ۷ خرداد ۱۳۶۷ اولین جلسه مجلس تشکیل شد.
مدتی پیش از برگزاری انتخابات، حزب جمهوری اسلامی منحل شده و مجمع روحانیون مبارز از جامعه روحانیت مبارز منفک شده بود. بیشتر منتخبان از تهران و شهرستانها از لیست‌های ارائه شده توسط مجمع روحانیون مبارز، دفتر تحکیم وحدت، انجمن اسلامی معلمان ایران، انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها و خانه کارگر بودند. کاندیداهای معرفی شده توسط جامعه روحانیت مبارز رأی کمتری آوردند و تعدادی از چهره‌های شاخص آنها به دور دوم کشیده شدند.
رییس مجلس سوم، اکبر هاشمی رفسنجانی بود که پس از انتخاب به عنوان رییس جمهور، مهدی کروبی جایگزین وی شد. حسین هاشمیان و اسدالله بیات هم نواب رییس بودند. در این دوره بود که پس از بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی، نام مجلس شورای ملی رسماً به مجلس شورای اسلامی تغییر کرد.

ادامه دارد…