به گزارش سایت کنارصندل, کربلایی رستم امیری از قاریان و مداحان مشهور و برجسته جنوب کرمان است که دارای صوت و لحنی دلنشین است. مناسب دیدیم که در این ایام گفتگویی با وی داشته باشیم:

سوال: آقای رستم امیری حسن آباد باعرض تسلیت ایام محرم الحرام به عنوان مداح اهل بیت عصمت و طهارت لطفا مختصری از سوابق تحصلی کاری و فرهنگی خودتون بیان فرمائید :

جواب: بسم الله نور فرا رسیدن ایام عزای سید و سالار شهیدان را محضر حضرت ولی عصر (عج) و مقام معظم رهبری و همه شیعیان و مسلمانان آزادیخواه جهان و ایران اسلامی تسلیت میگم خاک کف پای ارادتمندان اهل بیت علیهم السلام رستم امیری متولد ۱۳۵۸ روستای رومرز سفلی حوزه میانچیل شهرستان جیرفت هستم دوران ابتدائی و راهنمایی را در زادگاهم گذروندم دبیرستان را در رشته علوم تجربی و لیسانس و فوق لیسانس را در رشته مهندسی کشاورزی سپری کردم و هم اکنون دانشجوی مقطع دکتری رشته مهندسی کشاورزی ـ زراعت مشغول به تحصیل هستم. و از سال ۱۳۸۴ به عنوان مدیر حراست دانشگاه آزاد اسلامی واحد کهنوج انجام وظیفه می کنم.

سوال : از کی و چه نیروئی شما را به سمت ذکر اهل بیت سوق داد؟

آنچه باعث توفیق خدمتگزاری حقیر برای اهل بیت شده فقط لطف خاص خداوند متعال و عنایت ائمه معصومین بوده و بس که اینم قطعا به واسطه دعای خیر پدر و مادرم هست بنده اولین خاطره و انگیزه ام به سمت اهل بیت مربوط به سنین کودکی ام هست شاید اوایلی که می تونم به خاطر بیاورم خیلی کوچک بودم روز عاشورا همراه مادرم در مراسم عزای سیدالشهدا در گلزار شهدا رومرز که مادرم اشک میریخت و من از اشک مادرم خیلی منقلب شده بودم و سعی داشتم مانع گریه مادرم بشم چون نمیدونستم چرا مادرم گریه میکنه و بعد قصه عاشورا را از مادرم شنیدم و اتفاقاتی که بعدها رخ داد الان میتونم بگم نوکری اهل بیت را مدیون مادرم هستم و اگه مشمول عنایت اهل بیت شدم بخاطر گل وجود مادرم هست و پدرم که مهربانی را به من آموخت.

سوال: از کی شروع به خواندن برای اهل بیت کردید؟

جواب : روستای ما بیشترین شهدا را تقدیم به انقلاب کرده است کلاس اول و دوم بودم هر چند ماه روستای ما یه شهید تقدیم میکرد صدای بلند گو از خانه والدین شهدا معمولا قران و روضه در روستا پخش میکرد رادیو و تلویزیون نداشتیم و استماع نوحه ها و قرآن بلندگو برای من خیلی جذاب بود یه گوشه خلوت که بتونم صدای بلند گو را بشنوم پیدا می کردم و با تمام وجودم گوش میکردم بعد نوحه هایی که میشنیدم حفظ میشدم و بعد برا خودم میخوندم تو خونه که معمولا اون نوحه ها و روضه ها را می خوندم و بعد متوجه میشدم که مادرم به گریه می افته غروب که میشد جمع خانواده رو حیاط می نشستیم و من میخوندم همسایه هامون فردا می گفتن که این بچه عجیب صدای محزونی داره این تعریفها منو بیشتر تشویق کرد که تو کارم جدی باشم خلاصه اینکه هر وقت از مادرم درخواستی داشتم اگه اجابت نمیشد برا اینکه مادرمو اذیت کنم با خوندن نوحه و روضه به گریه می انداختم.

اون زمان داداش بزرگترم آقا سیف الله سوم راهنمایی بود که تو محله مون محرم نوحه می خوند من فکر میکردم برا اینکه بتونم توی مراسم های محرم روستا نوحه بخونم باید حداقل کلاس ۹ باشسم و من اونموقع کلاس دوم بودم تو مدرسه هم بچه های کلاس پنجم سر صف صبحگاه قرآن می خوندن و منم فکر میکردم تا کلاس پنجم نشم نمیتونم سر صف قرآن بخونم و این موضوع منو آزار میداد خلاصه تو دبستان ابتدایی دریاچه روزای اول مدرسه که معلما هنوز نیومده بودن مدیر مدرسه حاج دادمراد شهدادی که مدیونش هستم بچه ها را جلو مدرسه می نشوند و به طرق مختلفی سرگرم می کرد یه روز پرسید بچه ها کی شیرینکاری هنری چیزی بلده ! یه پدر آمرزیده ای هنر خوش صدائی ما را رو کرد و مدیر به گفت چی بلدی بخونی یا بخون ما هم از اون نوحه هایی که خوب اشک مادر را در میاورد خوندیم و نگو که چه غوغائی شد و به حدی مورد تشویق مدیر مدرسه قرار گرفتیم که گفتیم آقا تازه کجاشو دیدی قرآنم میخونیم قرآن که خوندیم مدیر مدرسه گفت شما از فردا صبح سر صف قرآن بخون ! و اینجا بود که ما احساس کردیم به تمام آرزو های دست نیافتنی مون رسیدیم و از صبح شدیم قرآن خون مدرسه ! این رکود که شکسته شد گفتیم همونجوری که قبل از کلاس پنجم تونستیم سر صف صبحگاه مدرسه قرآن بخونیم پس قبل از سوم راهنمایی هم می تونیم تو مراسمات محرم نوحه بخونیم یه روز که تو باغمون داشتم برا خودم می خوندم سر و کله داداش نوحه خونم پیدا شد صدامو شنید تشویقم کرد بهش گفتم من می تونم محرم امسال بخونم خندید گفت بازم بخون ببینم چطور می خونی براش خوندم خیلی خوشحال شد گفت ریتمهای نوحه سخت تو برا جمعیت نمیتونی بخونی بزرگتر شدی خودم میبرمت بخونی ازش خواستم یه کتاب نوحه برام بخره ! اونم قول داد دفعه بعد که رفت بازار برام تهیه کنه و بهقولش هم وفا کرد و اولین باری که از شهر برگشت برام کتاب نوحه های حاج صادق آهنگران را آورد.

یکی از نوحه خوانهای محل بنام محمود سالاری نوحه محزونی را برا علی اصغر می خوند که من فقط مطلع و اهنگ اون نوحه را بلد بودم ( علی اصغرم لال لای لالایی مادرم لای لای ) من از توی کتاب آهنگران نوحه (ایا اسب غرق اندر خون ذواجناح امروز از چه گریانی ) را تقریبا با همون سبک علی اصغر تمرین می کردم روشهای تمرینمم واقعا جالب بود که تو حوصله نمیگنجه اینکه یه شیلنگ آب یک متری را تهیه کرده بودم یه طرفش را کنار گوشم میگرفتم و یه طرفش را حالت میکروفن جلو دهانم و کارم فقط خوندن بود باید بگم دیوانه وار میخوندم و خیلی وقتها پسرخاله هام که یکی شون بنام مرتضی دلیری الان از مداحان خوب و مطرح شهرستان جیرفت هست سینه زنهام بودن و اینقد خوب می خوندم که کلاس چهارم ابتدائی بودم پسر خاله بزرگترم بنام نیازعلی ارژنگ تصمیم گرفت که محرم منو ببره روستای دریاچه معرفی کنه تا نوحه بخونم و این اتفاق افتاد و من اولین نوحه مو قبول شده بودم چهارم تو روستای دریاچه خوندم همین نوحه (ایا اسب غرقه اندر خون ذوالجناح امروز از چه گریانی ) و اون شب همه منقلب شدن سابقه نداشت تو منطقه بچه ای به سن سال من کنار ملاهای مشهور چون ملا ابراهیم درویشی مرحوم ملا چراغ شهدادی مرحوم طالب قائمی و ملا کربلایی مسعود انصاری که نوحه خون بودن بشینه و نوحه بخونه ! و من در ناباوری اجازه پیدا کردم که نوحه بخونم فردا شبش مراسم عزاداری منزل پدر شهید عزت الله عزیزپور بود یه نوحه بود که حاج صادق آهنگران برا شهید رجائی خونده بود ( شهید عزیزم برادر رجائی ) من این نوحه را تغییر دادم بنام شهید عزیزپور( شهید عزیزم برادر عزیزپور تو رفتی عزیزم شدم بی برادر ) وقتی این نوحه را خونه پدر شهید خوندم عجیب مردم منقلب شدن و آنچنان مردم تحت تأثیر این نوحه قرار گرفتند که آوازه ما به تمام محله های منطقه رسید طوری که شبهای بعد با تراکتور میومدن دنبال ما و ما را می بردن روستاهای اطراف مث کنارصندل و رومرز و الله آباد نوحه می خوندیم و این بود که ما افتادیم تو خط نوحه خوانی و قرائت قرآن!

سوال : مداحی را از کی به صورت حرفه ای شروع کردید و چه دوره هایی را در این خصوص گذرانده اید؟

بنده تجربه نوحه خوانی و مرثیه خوانی را از نونهالی و نوجوانی داشتم در سال ۷۲ با استاد عزیزم حاج محمد کامران زاده که در مسجد امام سجاد دوره های آموزش مداحی داشتند آشنا شدم که همان جلسات ابتدائی ایشان لطف خاصی به بنده داشتند و طی مدت کوتاهی بنده را به عنوان مداح هیئت انصار الرسول راینی های مقیم کهنوج معرفی کردند که در سال ۱۳۷۵ و ۷۶ در دهه اول محرم این سالها به عنوان مداح اهل بیت در خدمت این هیئت بودم و پس از آن در مسجد امام سجاد (ع) جیرفت جلسات هفتگی دعای کمیل و ندبه را برگزار می کردیم.

پس از آن هیئت ورزشکاران و جوانان محبان مهدی (عج) عنبرآباد را با کمک خادم اهل بیت حاج قنبر سلاجقه راه اندازی کردیم با هیئات رزمندگان جیرفت و کهنوج و مهدیه های جیرفت و عنبرآباد و فرهنگیان کهنوج در ایام عزاداری در سالهای مختلف به عنوان مداح هیئت همکاری داشته ام و از سال ۷۷ تا ۸۱ یک سری دوره های آموزش مداحی را برای علاقمندان در مسجد امام سجاد (ع) برگزار کردم و هم اکنون نیز مدیر مسول موسسه فرهنگی ثقلین کهنوج هستم که در امر برگزاری دوره های تخصصی مداحی و تجوید قرآن فعالیت داریم.

در خصوص دوره هایی که بنده در زمینه مداحی طی کردم باید عرض کنم که اتفاقاتی که رخ داد خوشبختانه بنده به لطف خدا این مسیرها را طی کردم لازمه یک مداح خوب شدن برای اهل بیت این هست که برای ذکر اهل بیت شما باید به چندتا فن مسلط باشی:

۱ـ قرائت و تجوید قران که به لطف حق این دوره ها را به خوبی سپری کردم و در دوران مدرسه با کمک اساتیدی چون صمدالله سعیدی و حاج محمود افشار منش و حاج نصرالله امیری بنده همیشه در مسابقات قرآن شهرستان حائز رتبه های برتر بودیم و سال گذشته هم موفق به کسب مقام اول قرائت مسابقات دانشگاه آزاد شدم و از سال ۸۵ تا کنون به عنوان مدرس درس قرآن در دانشگاه ازاد کهنوج انجام وظیفه میکنم.

۲ـ تسلط به متون ادبی و قواعد شعری که با توجه به اینکه دایی بنده جناب خدابخش دلیری از شاعران مطرح جنوب استان هستن به واسطه ایشون از سال ۷۳ با انجمن شعر سبزوران آشنا شدم و حدود چندین سال در بحث سرودن اشعار دست و پا شکسته در خصوص شعر تسلط کاملی پیدا کردم و با شاعران خوبی مثل خدابخش دلیری منصور علیمرادی طهماسب بدرود جانعلی خاوند علیجان سلیمانی حسین سبزه صادقی و سایر عزیزان حشر و نشر داشته ام که این رفاقت با شعرا واقعا در بحث شعر شناسی که از اصول کار یک مداح هست کمک شایانی به بنده کرده که این را از الطاف حق تعالی می دونم. یعنی بنده به مرور زمان مسیر مداحی را به تدریج در نوحه خوانی _مرثیه خوانی _ قرائت دعا تجوید قرآن و اصول و قواعد شعری گذراندم و طی این مراحل را واقعا در بحث مداحی مفید فایده می دونم. 

سوال : درباره سابقه نوحه محلی و تعزیه در جنوب کرمان مختصری بفرمائید:

جواب: جنوب کرمان خصوصا شهرستان جیرفت قدمت زیادی در بحث مراسمات عزاداری سیدالشهدا دارد در دهه های گذشته دور سابقه تعزیه در روستای اسماعیلیه و جاهای مختلف منطقه وجود دارد نوحه های خیلی قدیمی که بنده از مرحوم ملا چراغ شهدادی گرفتم نوحه های خیلی قدیمی که اغلب سینه به سینه حفظ شده بود که متأسفانه این نوحه ها کم کم دارن به فراموشی سپرده می شن و کسی نیست این موضوعات را جمع آوری و ساماندهی کنه که اگه خدا بخواد تصمیم دارم در خصوص جمع آوری این اشعار و مراثی گامی کوچک بردارم.

سوال : نظرتون در خصوص آسیبهای مداحی چی هست؟ جواب : در ایام قدیم که امکانات رسانه ای و فضای مجازی در دسترس نبود تنها خطری که وجود داشت خب بسیاری از ذاکران مقید به اصول و منطبق با معارف اسلامی اشعار و مطالب را از علما می گرفتند و با هنر زیبای صوت شعائر دینی را بسط می دادند خب طبیعی هست که در گوشه و کنار افرادی هم بودند که ناخوداگاه خرافات و مطالب غیر واقعی را می خواندند اما به هر حال نسبت به امروز آسیب آن کمتر بود چون معدود مداحان اهل بیت در قدیم از معنویت و سواد باطنی بالایی برخوردار بودند.

اما امروزه قصه کاملا بر عکس شده چرا که خیلی از افراد که فاقد بینش و معرفت دینی هستند صرفا با نیت استفاد مادی وارد این حیطه شده و واقعا ضربه های مهلکی را به جریان فرهنگ عزاداری اهل بیت و معارف شیعی وارد می کنند و متأسفانه علی الرغم تأکیدات مقام معظم رهبری و علما در بحث ساماندهی و آسیب زدائی هنر مداحی اقدام قابل قبولی را در سطح جنوب استان مشاهده نکردم.

سوال : مهمترین خصوصیات یک مداح خوب چی می تونه باشه؟

جواب: مهمترین رکن مداحی اخلاص در عمل هست اما اخلاص به تنهایی نمیتونه به مداح کمک کنه یک مداح خوب اولا باید از لحاظ علمی باید تمام تلاششو انجام بده که بالاترین مدارج علمی را طی کنه چرا که تحصیلات عالی در بصیرت و تشخیص معارف الهی و تفکر و تدبر انسان نقش بسزائی داره بعد از این مقوله تسلط به فنون خیلی اثر گذار هست یک مداح باید به تجوید قرآن، وزن و عروض و قواعد شعری نغمات و دستگاههای موسیقی فن خطابه و … مسلط باشه و در کنار این مسائل خودشو مسلح کنه به سلاح تقوا و خودسازی سیر و سلوک معنوی و عرفانی و تفکر و اخلاق قرانی از ضروریات قدم زدن در مسیر خدمت به اهل بیت در کسوت مداحی هست در غیر اینصورت قطعا در برابر وسوسه های هوای نفس موفقیتی برای مداح حاصل نخواهد شد مهمترین آسیب فعلی گریبانگیر جامعه مداحان عدم توجه به ضرورت تحصیل و عدم استفاده از نظرات مداحان صاحب نظر در این خصوص هست

سوال: آیا کانون مداحان موفق به ساماندهی وآ سیب زدائی مداحی شده است؟

جواب: جاهای دیگر کشور را نمیتونم اظهار نظر کنم ولی در جنوب کرمان اثری از فعالیت کانون مداحان ندیدم و اطلاعات موثقی هم که دارم نه تنها کمکی نشده بلکه چالش هایی هم برای ذاکران و مداحان عزیز درست کردند که زیبنده نیست.

سوال: آیا شما تا بحال در جلسات ملاقات مقام معظم رهبری با مداحان شرکت داشته اید؟

نه متاسفانه توفیق تا بحال نصیب بنده نشده اما در قالب دیدار با اساتید بسیجی دانشگاهها توفیق حاصل شده که از محضرشون فیض ببرم.

سوال : نظرتان در مورد پاکت مداحان چیست ؟ جواب : مداحان واقعی اهل بیت پاکتشون را از خود مولاشون گرفتن و نیازی به پاکتی غیر از این ندارن حالا اینکه بعضی از عاشقان اهل بیت برخی مداحان اهل بیت را مورد توجه ویژه قرار میدن این دیگه لطف اهل بیت هست ما که نباید ناراحت باشیم چرا به یک ذاکر اهل بیت کمک مادی شده!

سوال: یعنی پاکتهای آنچنانی که بعضی از مداحان دریافت می کنن مشکلی نداره؟

دریافت که نمیکنن با افتخار بهشون میدن منتها بهتره ما همینجوری که به پاکت مداحان گیر میدیم به هزینه های سرسام آوری که خوانندگان موسیقی در مجالس لهو و لعب از مردم میگیرن هم انتقاد کنیم !! یا مبالغی که در قراردادهای بازیکنان فوتبال هم هست نقد کنیم در مجموع مداح اهل بیت اهل پاکت و مادیات نیست مطمئن باشید و کسی که اهل مادیات و پاکت باشد شک نکنید مداح اهل بیت نیست! کاسب هست!

بهترین و تلخترین خاطره مداحی؟

خاطره تلخی در مداحی ندارم اما خاطره خوب تا دلت بخواد ! زندگی ام را مدیون اهل بیتم و احساس آرامش در سایه نوکری اهل بیت بالاترین سرمایه ام هست. سوال: با توجه به تهاجم فرهنگی و وجود فضای مجازی و تأثیر بر نسل جوان راهکار شما برای استفاده از ظرفیت های فرهنگی مقابله با این پدیده چیست ؟ محرم و سفر یک فرصت استثنائی هست که میشه به بهترین نحو برای هدایت و نشر فرهنگ اهل بیت از آن استفاده کرد اگر به جوانان اعتماد شود و کارشناسانه با آسیبهای فضای مجازی برخورد کرد قطعا نقشه های دشمنان انقلاب و اهل بیت نقش بر آب خواهد شد .

اگر مداحان اهل بیت منطبق با معارف اسلامی و قرآن کریم خودشون را مسلح به سلاح ایمان کنند و مسولین محترم هم در خصوص آسیب شناسی فرهنگ مداحی از نظرات کارشناسان زبده بهره مند شوند شاهد نشر و گسترش بیشتر فرهنگ اهل بیت و امام حسینی در جامعه خواهیم بود.