آموزش زنان روستایی،ضرورتی در حاشیه
بقلم سبحان صادقـپور، کارشناس ارشد ترویج کشـاورزی
برطبق آمارها کشور ایران درحدود ۸۰ میلیون نفر جمعیت دارد که قریب به یک سوم این جمعیت در روستاها ساکن اند .
این امر برکسی پوشیده نیست که اکثرساکنین روستاهای ایران بطور مستقیم یا غیر مستقیم با بخش کشاورزی در ارتباط هستند.
میدانیم که کشورمان جزء کشورهای در حال توسعه محسوب می شود و بدون شک بخشی از این توسعه مربوط به توسعه روستایی است .
پس ناگفته پیداست که یک رکن اساسی توسعه، توسعه بخش کشاورزی است.
اگر جمعیت زنان رانیمی از جمعیت کشور بدانیم در می یابیم که قریب به یک ششم جمعیت کشور را زنان روستایی تشکیل می دهند.
زنانی که برطبق آمارهای فائو (سازمان خواربار جهانی ) تولید کننده ی نیمی از مواد غذایی در جهان اند،از قدیم الایام یکی از اجزای اصلی نظام های تولید زراعی و دامی در جهان بودند، دو سوم از ساعات کاری جهان را بخود اختصاس داده اند اما از سوی دیگر تنها از یک دهم در آمد جهانی بهره مند می شوند، در اکثر کشورهای در حال توسعه دو سوم آنها به مدرسه نرفته اند ، اکثریت فقرای جهان را زنان تشکیل می دهند و بندرت مالک اراضی کشاورزی هستند !
سازمانهای ترویج کشاورزی قادرند منزلگاههایی برای حضور و مشارکت زنان در برنامه های توسعه کشاورزی و روستایی باشند لکن تاکنون سازو کارهای نظام ترویج کشاورزی بسمتی سوق پیدا نکرده که خدمات ترویجی را به نحو مناسبی در اختیار زنان روستایی قرار دهند.
بر طبق یک آمار فائو با وجود اینکه ۸۰% فعالیت های مربوط به تولیدات غذایی در جهان توسط زنان انجام می شود تنها ۲ تا ۸ %خدمات و آموزشهای ترویجی در اختیار زنان قرار می گیرد .
دسترسی زنان به خدمات ترویج و آموزش کشاورزی وابسته به تجزیه و تحلیل مشارکت زنان در تولید محصولات کشاورزی در ۲ بعد نفش زنان درمزرعه و نقش زنان در امور خانه داری و مدیریت اقتصاد خانوار می باشد.
عموما زنان روستایی در سرشماری های کشاورزی از نظر فعالیت اقتصادی غیر فعال شناخته می شوند و حداکثر برای آنها نقش حمایتی قائل می شوند.عدم بکار گیری روشهای تجزیه و تحلیل جنسیتی در مطالعات کشاورزی یکی از موانع ارائه خدمات ترویجی آموزشی به زنان و البته دختران روستایی است.
شاید ا گر آمار ها تاکنون بر مبنای تجزیه و تحلیل جنسیتی بدست می آمد امروزه سهم زنان در تولید محصولات کشاورزی تا این حد نادیده انگاشته نمی شد. همچنین زنان روستایی بدلیل عدم برخورداری از منابع مالی مناسب و وجود برخی موانع فرهنگی دسترسی پایینی به زمین های زراعی و نهاده ها دارند و این مسئله بطور مستقیم و غیر مستقیم دسترسی آنان را به خدمات ترویجی محدود می کند مضاف بر آن زنان روستایی بدلیل نقش چند گانه و مسئولیت های سنگین در امر خانه داری و مزرعه داری وقت بسیار محدودی برای شرکت در برنامه های ترویجی و آموزشی دارند این در حالی است که در تدوین برنامه های آموزشی عموما به این نکته کمتر اهمیت داده می شود و این امر نیز سبب شده تا زنان روستایی آنچنان از برنامه های آموزشی بهره مند نگردند.
با دانستن مسائل فوق این سوال در ذهن متبادر می شود که چگونه می توان به توسعه ی روستایی دست پیدا کرد در حالی که نیمی از آنها مخاطب برنامه های مرتبط با توسعه روستایی نباشند ؟
یقینا جامعه پویا و رو به پیشرفت جامعه ای است که همه ی اغضای آن در فعالیت های مربوط به توسعه نقش داشته باشند و یکی از وظایف ترویج کشاورزی ایجاد انگیزه و خود باوری در زنان روستایی برای حضور و مشارکت گسترده ی زنان در برنامه های مرتبط با توسعه ی کشاورزی و روستایی است.
انجام برنامه های آموزشی خاص زنان روستایی سبب ترغیب حضور آنها در برنامه های بعدی خواهد شد چرا که به کمک آنها نیازهای واقعیشان مشخص شده و برای رفع این نیاز ها برنامه ریزی می شود بعلاوه انجام برنامه های آموزشی ویژه ی زنان روستایی سبب می شود ترویج در نقش یک واسط ، صدای زنان را رساتر به گوش مسئولین برساند .
بی لطف نیست اگر بدانیم بر طبق آخرین آمارها استان کرمان جزء معدود استانهایی است که با گسترش روستا نشینی مواجه بوده و بیشترین رقم نیز مربوط به این استان است که این بار مسئولیت کارشناسان محترم جهاد کشاورزی را در خصوص مقوله ی مورد بحث سنگین تر می کند.
امید که روزی شاهد توانمندی و خود باوری زنان و دختران روستایی باشیم و آنها را در تمامی عرصه های مربوط به توسعه روستا فعال و مصمم ببینیم.
امید که روزی محصولات لبنی و پروتئینی دوباره از روستا به شهرها بیاید .زنان روستایی در شهرها مشغول خرید نان و مرغ و تخم مرغ و… نباشند،آنهم یکروز پس از واریز یارانه ی نقدی !
پایان پیام/.