از مجموعه ی شهرستانهای جنوب استان کرمان یکی هم شهرستان عنبرآباد است که درست در ۲ کیلومتری جنوب آن روستایی به نام علی آباد قدیری واقع شده است.
این منطقه ی وسیع و حاصلخیز را ابتدا شخصی به نام دکتر کورس اخوان که خود دانش آموخته ی رشته ی معماری کالج های اروپا و آمریکا بود شناسایی کرد و پی به تمام ظرفیتهای کشاورزی و صنعتی آن برد.
او که بخشی از تحصیلات خود را در ایالت ونکوور کانادا به پایان برده و در سالهای ۱۳۴۱تا ۱۳۴۷ رئیس دوره ای دانشکده ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود توانسته بود با تلفیق هنر و معماری در ضلع غربی علی آباد قدیری شرکتی را پایه ریزی کند که بعدها به شرکت سهامی کشت و صنعت منصوریه شهرت یافت.
این شرکت که سهامی خاص بود پس از پیروزی انقلاب وابسته به سازمان صنایع ملی ایران شد که دفتر مرکزی آن در شهریار بود .
کورس اخوان پس از شناسایی و مطالعه و جانمایی دقیق شرکت شخصی به عنوان مهندس حائری زاده ی یزدی را مسئول احداث و راه اندازی شرکت کرد و خود رهسپار تهران شد و هراز گاهی برای سرکشی به علی آباد می آمد.
مهندس حائری زاده با کمک شخصی به نام محمدرضا خزعلی که او هم اهل یزد و در زمینه ی کشاورزی نوین سرآمد بود توانست با نصب موتور پمپهای دیزل ولوو و بنز کشت ردیفی باغات مرکبات و نخیلات شرکت را در سطح وسیعی پایه ریزی کند.
خزعلی که از هوش و فراست بسیار بالایی برخوردار بود با جانمایی دقیق چاههای عمیق آبیاری درختان را به گونه ای تعبیه کرده بود که از طریق خاک ریزی و خاک برداری اصطلاحا” جویهایی ساخته بود که دوبن ضلع گفته می شد و می توانست آب تمام موتور پمپها را در صورت خرابی یکی در کل باغات تقسیم کند.
دکتر اخوان و مهندس حائری زاده شرکت را به دو بخش صنعتی و کشاورزی طراحی کرده بودند که سرپرستی بخش کشاورزی به محمدرضا خزعلی واگذار شده بود.و بخش صنعتی آن متشکل از ژنراتورهای عظیمی برای تولید و تامین برق سردخانه ی ۳۰۰۰ تنی و روشنایی محوطه و موتور پمپهای آب آشامیدنی منازل سازمانی و گل کاری ها و فضای سبز محوطه بود.
جانمایی دو منبع تامین آب ایستاده و فلزی در ضلع شرقی شرکت و پارکینگ وسائط نقلیه ی موتوری گل کاری ها ی زیبا و فضای سبز وسیع در میان خیابان کشی های آسفالته جلوه ی خاصی به شرکت می داد .
ورود و خروج کانتینرهای حمل بطریهای آب لیمو و کنسرو ماهی و رب گوجه و آبجو همگی بر عهده ی کارگران باسکول و نگهبانی درب خروجی بود که با لباس کارهای سبزرنگ و کلاههای زرد از دیگر پرسنل متمایز بودند.
درب ورودی شرکت تابلوی نئونی آبی رنگ داشت که هم از دور نقش شرکت کشت و صنعت منصوریه خوانا بود و هم شبها به باسکول و محوطه ی شرکت جلای خاصی می داد.
بخش صنعتی شرکت شامل کارخانجات تولید کنسرو ماهی، رب گوجه فرنگی، آب لیمو و آبجو بصورت سه شیفت ۸ ساعته کار می کرد و تولیدات آن پس از آزمایشات لازم در سالنهای بالای صفر سردخانه قرنطینه می شد تا پس از بازاریابی وارد بازار مصرف شود.
مسئولیت همه ی این امور به عهده ی صدها مهندس و تکنسین و کارمند و کارگر بود که با نظم خاصی جلوه ای از یک دهکده ی اروپایی داشت.
در ضلع شرقی شرکت به موازات منبع آب پارکینگ ماشین آلات و ادوات کشاورزی شامل تراکتورهای ژاندیر سبز رنگ ، کود پاش، بذرپاش، سم پاش و سیب کار و انواع شخم و تیلر و نهرکن و مرزبند و دیسک و تریلر ۴ چرخ بود که مهندسین و تکنسینها مدام در حال سرویس کاری بودند.
در همین برهه بود که بدلیل پشتازی یزدیها در احداث قنوات و به پیشنهاد مهندس حائری زاده و خزعلی پای رجبعلی قدیری که داماد خزعلی هم می شد به علی آباد قدیری باز شد .
با ورود رجبعلی قدیری به علی آباد خزعلی رهسپار یزد شد تا شرکت مجمر یزد را تاسیس نماید . خزعلی با آنکه سواد آکادمیک نداشت به علت سفرهای متعدد به اروپا خصوصا” رومانی برای واردات تراکتورهای رومانی و ادوات آن به زبانهای متعدد تسلط کامل داشت .
قدیری کار احداث قنوات را در علی آباد بر عهده گرفت و توانست با درآمد حاصله از آن به موازات شرکت و خوانین مهیمی اراضی وسیعی خریداری و باغات نخیلات و مرکباتی برای خود احداث نماید .
او از اولین کسانی بود که با بهره گیری از تراکتورهای رومانی که خزعلی برادر خانمش وارد می کرد کشاورزی مدرن را در علی آباد پایه ریزی کرد و بیشتر مردم علی آباد را به عنوان کارگر به خدمت گرفت و آنها را در زمینهای خود سکونت داد که از آن رو این روستا به علی آباد قدیری شهرت یافت.
رجبعلی قدیری پس از سامان دادن باغات علی آباد شرکتی را تحت عنوان شرکت فلاحتی شیرین دشت با مسئولیت محدود در جمال آباد به ثبت رساند که امروزه یکی از بزرگترین مجتمعهای متمرکز کشاورزی پس از شرکت سهامی کشت و صنعت جیرفت است.
با پیروزی انقلاب مهندس حائری زاده و دکتر کورس اخوان به کانادا رفتند و مجتمع کارخانجات تولید یخ را در آنجا پایه گذاری کردند.
می گویند در مدت زمانی که اخوان رئیس دانشکده ی هنر دانشگاه تهران یعنی سالهای ۴۱ تا ۴۷ بود طراحی مقبره های مشاهیر ایران از جمله خیام، فردوسی، حافظ ، کمال الملک ، بوعلی سینا را انجام داد و به تبع آن خزعلی نیز پیمانکار ساختمانهای ساواک ، مدارس ، شهرداری و غسالخانه ی یزد بود که بعدها بدلیل ساختن ساختمان ساواک محاکمه گردید اما به دلیل هوش و فراست بالای خود و حمایت آیت الله صدوقی امام جمعه وقت یزد به دلیل ساختن چندین مدرسه و مسجد تبرئه شد.
خزعلی در دادگاه گفته بود؛ ساختمانی که شما امروز مرا به خاطر آن محاکمه می کنید نمی دانم ساواک چیست؟ فقط می دانم که آن روزها به سازمان اطلاعات و امنیت کشور شهرت داشت که اگر آن روز من برای امنیت مردم آن ساختمان را ساختم غسالخانه و شهرداری و مدرسه و مسجد را هم با بودجه ی خود ساختم و الان نیز حاضرم برای هر نهادی که شما لازم بدانید ساختمان بسازم.
خزعلی علاوه بر تاسیس شرکت مجمر یزد و واردات انواع تراکتور و ادوات کشاورزی یکی از پایه گذاران دامپروری نوین در یزد نیز می باشد که روزانه ۱۳ هزار لیتر شیر از گاو داری وی استحصال و روانه ی کارخانجات شیر شیراز می شد.
در سالهای قبل از پیروزی انقلاب زمینهای مشرف به شرکت منصوریه موسوم به زمینهای * میرآباد* اکنون متعلق به شرکت سهامی کشت و صنعت جیرفت برای اولین بار توسط اسرائیلی ها زیر کشت پلاستیکی انواع محصولات جالیزی رفت و هنوز در بین بومیان کهن سال به سال اسرائیلی ها معروف است و بعدها توسط یزدیها توسعه و ترویج یافت.
در سالهای قحطی که مردم رودبار زمین ناچار به کوچ می شوند عده ای که تمکن مالی داشتند به قطر و ابوظبی و دبی رفتند و عده ای به شرکت نفت آبادان و خدا بیامرز پدر نگارنده نیز به جیرفت رفته و در شرکت کشت و صنعت و سازمان عمران مشغول به کار می شود و نگارنده پس از تولد در روستای علی آباد قدیری دوران ابتدایی خود را در یکی از ساختمانهای مجلل و زیبای شرکت منصوریه که مجهز به لوله کشی آب ، برق، کانال کشی کولر آبی، راه پله ، زمین ورزشی و طراحی خود مهندس کورس اخوان بود سپری می کند .آن روزها سرپرستی شرکت به شخصی به نام مهندس غفوری سپرده شده بود که او هم دختری به نام # فلورا# داشت که در مدرسه ی ما درس می خواند.
ساختمان و تاسیسات شرکت منصوریه گر چه ابهت و رونق قدیم را ندارد لیکن هنوز سوله ها و محوطه و ساختمانها و سردخانه ی قدیمی آن پا برجاست که در آن روزها ضایعات شیشه ها و بطریهای آب لیمو و … در کنار چشمه سرویس های بهداشتی مشرف به محوطه ی شرکت در حجم انبوه خود نمایی می کرد که معلمان اجازه ی ورود به محوطه ی شرکت را به کسی نمی دادند اما این تاسیسات امروزه می تواند یکی از جاذبه های علی آباد قدیری باشد.
خدامراد میرآبادی