. پنج شنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳

کد خبر: 32929 تاریخ انتشار : دوشنبه 14 آبان 1397 | 06:50 ق.ظ

تمدن اَرَتَ (حوزه هلیل) کهن ترین گهواره گاه تمدن جهان

در داسـتانهای باسـتانی سـومر ســخن از کشــوری به نــام اَرَتَ رفتــه کــه نســبت بــه میــانرودان در مشــرقـ زمین واقــع شــده بــوده اســت. گفتــه شــده کــه نخســتین پادشــاهی جهــان در ار َته بوده است و ارته کشـور پهنـاوری بـوده اسـت. و ســرزمینها و اقــوام منطقــه را به زیــر ســلطۀ خــودش کشــیده بـوده، عدالـت را در جهـان بـر […]

در داسـتانهای باسـتانی سـومر ســخن از کشــوری به نــام اَرَتَ رفتــه کــه نســبت بــه میــانرودان در مشــرقـ زمین واقــع شــده بــوده اســت. گفتــه شــده کــه نخســتین پادشــاهی جهــان در ار َته بوده است و ارته کشـور پهنـاوری بـوده اسـت. و ســرزمینها و اقــوام منطقــه را به زیــر ســلطۀ خــودش کشــیده بـوده، عدالـت را در جهـان بـر قـرار کــرده، مــردم را بــا قانــون آشــنا کــرده، به مــردم یــاد داده کــه برادرانــه در کنــار یکدیگــر بزینــد، بـه دینهـا و عقایـد یکدیگـر احتـرام بگذارنــد، و از تعــدی به ‌یکدیگــر خــودداری کننــد. باستانشناســان و اهــل تاریــخ از ایــن تمــدن بیخبــر بودنــد تــا آنکــه در ســال ۱۳۷۹ به ناگهانــی یافــت شــد. یافــت شــدن ایــن منطقــۀ تمدنــی کــه در مرکــز جنوبــی ایران زمیــن واقــع شــده اســت نظریــات باستانشناســی و کلیــت نظریــۀ پیدایــش تمدنهــای جهانــی را زیــر و رو کــرد؛ زیــرا معلــوم گردیــد کــه اینجــا زادگاه و گهــواره ِگاه تمــدن بشــری اســت.

 

کتیبــه ای بــا خــط ناشــناخته نشـانه ای از تمـدن بـزرگ جیرفـت

ماجــرا از آنجــا شــروع شــد کــه در ســال ۲۰۰۱ بــه دنبــال ســیل در هلیـل رود یکـی از افـراد محلـی شــی ء قدیمــی شــناوری را بــر آب دیــد. روز بعــد تعــداد زیــادی از افـراد در جسـت و جـوی آثـار پنـج هــزار ســاله بــه حاشــیه ی هلیــل رود هجــوم آوردنــد. آنهــا منطقــه را بــه قطعــات شــش متــر مربعــی تقسـیم کردنـد تـا هـر کـس بتوانـد ســهمی از ایــن گنجینــه ببــرد.

کار آن مـرد روسـتایی اگـر چه تا مدتـی از سـوی غارتگـران فرهنگـی بـه دلیـل ناشـناخته بـودن منطقـه تـداوم یافـت، امـا در اواخـر همـان سـال بـود کـه بـا پیگیـری رسـانه هــا و علاقــه منــدان بــه میــراث فرهنگــی کشــور، هیــات هایــی از ســوی ســازمان میــراث فرهنگــی، صنایــع دســتی و گردشــگری بـرای شناسـایی بیشـتر بـه منطقـه فرســتاده شــدند کــه حاصــل آن ثبـت بیـش از ۸۰ محوطـه باسـتانی و آغــاز کاوش هــای باســتان شناســی در ایــن منطقــه بــود.

در نهایــت باســتان شناســان بیـن المللـی بـه سرپرسـتی دکتـر یوســف مجیــدزاده بــه کاوش ایــن سـایت باسـتان شناسـی پرداختنـد و گرچــه کاوشــهای ایــن گــروه بــه کشــف تندیســها و ظــروف منحصــر بــه فــردی ماننــد آنچــه توســط افــراد محلــی غــارت شــده بــود نیانجامیــد، ولــی ایــن گــروه توانســت ســاختار قدیمــی ای در ایــن ســایت پیــدا کنــد کــه جــزو زیگوراتهــا دســته بنــدی شــد.

همچنیــن در ایــن کاوش، شــش گـور، یـک مرکـز صنعتـی و تعـداد زیــادی اشــیای دیگــر یافتــه شــد کـه در میـان آنهـا ۲۵ مهـر وجـود داشــت. و مهمتــر از همــه یــک لــوح گلــی کــه نخســتین ســند خدشــه ناپذیــر از خــط و نوشــتار بـه حسـاب مـی آیـد یافتـه شـد (عکــس هایــی کــه بــه شــکل کــژدم و پرنــده ).

در مـورد ایـن آثـار دکتـر مجیـدزاده ایـن نظر را مطـرح کرده اسـت کـه ایـن آثـار کاربـردی بـه عنــوان تختــه ی یــک نــوع بــازی داشـته انـد کـه بـه همـراه مهـره هایـی کـه بـر روی دوایـر کوچـک روی تختــه هــا جــای مــی گرفتــه انــد، وســایل بــازی هــای باســتانی بــه شــمار مــی آینــد.

دکتــر یوســف مجیــد زاده، سرپرســت هیــات کاوش هــای باســتانی در جیرفــت مــی گویــد : “ جیرفـت را کهـن تریـن تمـدن شــرق مــی دانیــم و بــه دنبــال اثبــات ایــن مدعــا هســتیم کــه تمـدن جیرفـت و داده های باسـتان شــناسی در ایــن منطقــه، نظریــه هــای باســتان شناســی بــزرگ دنیــا دربــاره تمــدن شــرق را بــه هــم خواهــد زد“.

وی مــورد نتایــج کاوش هـای خـود در جیرفـت مـیگویـد: “ اکنـون مطمئـن شـده ایـم کـه جیرفـت از تمـدن میـانرودان قدیمـی تـر و وسـیع تـر بوده اسـت و مطالعـات و کاوش هـا نشـان مـیدهــد کــه جیرفــت بــزرگ تریــن مرکـز تجـاری جهـان بـوده اسـت“.

ایـن باسـتان شـناس در ادامـه مـیگویــد : “ شــرایط مطلــوب آب و هوایــی در جیرفــت و وجــود انــواع محصـوالت کشـاورزی موجـب شـد تمدنــی در ایــن منطقــه شــکل بگیـرد کـه در دوره باسـتان بهشـت جهـان محسـوب مـی شـده اسـت“.

مجیــد زاده تاکیــد مــی کنــد: “ ایـن منطقـه بـه قـدری غنـی اسـت کــه کارهــای پژوهشــی، در ایــن منطقـه تنهـا قطـره ای از دریاسـت و در واقــع جیرفــت ســرفصل جدیــدی را در تاریــخ ایــران و جهــان بــاز خواهــد کــرد“.

منبع: نشریه اقتدارجنوب

نظرات بینندگان:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

18 − 4 =