روزگاری که شهر جیرفت هنوز لوله کشی آب نشده بود در چند نقطه از شهر آب انبار هایی تعبیه کرده بودند و مردم با مشقت فراوان آب آشامیدنی خود را از آنجا به منزل می بردند! البته در همین سال ها نهرهای آب زلال از رودخانه هلیل که آن روزها حال روزش خوب بود و مثل امروز لب هایش اینقدر خشکیده نبود جدا شده و در جوب های سطح شهر روان بود!!!
اولین منبع آب آشامیدنی در مرتفع ترین نقطه شهر ( رهجرد) به صورت بتون سیمانی احداث شد که با چند موتور آب پرمی شد و از طریق لوله کشی شهری به منازل شهروندان می رفت، لذا این محله به واسطه وجود همین منبع آب سیمانی، مشهور به “منبع سیمانی” شد و هنوز هم وقتی مسافران می خواهند به رانندگان تاکسی آدرس بالاترین نقطه رهجرد را بدهند، می گویند: منبع سیمانی!
از منبع سیمانی که به طرف پل قدیم هلیل و در واقع به سمت شهر که می آیی به اولین سه راهی که می رسی نامش سه راه قرشی ها بود و هنوز هم با همین نام مشهور است، زمین های سمت چپ این سه راه به سمت چهار راه هم تمام کمال متعلق به مرحوم سید هاشم قرشی از سادات بزرگ و دایی شهید سید کمال قرشی بودند که وقتی خیابانی را از وسط زمین های آن مرحوم عبور دادند خود به خود این خیابان و چهار راه بعدی با نام قرشی ها مشهور شد، تا جایی که دوستی می گفت: این زمین ها در نقشه املاک شهرداری هم با همین نام آمده اند.
چهار راهی که انتهای خیابان قرشی ها است در یک مقطع ای به چهار راه” کل شق ها” اشتهار یافته بود!!!
علت این وجه تسمیه را از یکی از سادات قرشی جویا شدم ، وی گفت: در زمان شاه چند جوان مشتی و لوطی صفت در این محله بودند که خیلی خطی از ماموران شهربانی آن زمان نمی خواندند و بعضی کارهایشان در محل واقعا مصداق کارهای همان کل شق ها بود! البته ایشان به اسم یکی دو نفرشان هم اشاره کرد که هنوز هم در قید حیات اند اما من از آوردن نام آنها صرف نظر می کنم.
آخرین سه راهی که یک سر خیابانش به پل قدیم هلیل منتهی می شود و ضلع دیگرش( خیابان سمت چپش)به فلکه عامری می رسد “سه راه اشرف” نام داشت و دارد!!!
اشرف دهقان که منزل و مغازه اش درست سر این سه راه واقع شده بود مردی بسیار قد بلند و قابل احترام برای اهالی محل بوده، اشرف دهقان علاوه بر نانوایی که داشت صاحب تراکتوری هم بود که با این وسیله نقلیه بسیار به اهالی محل خدمت می کرد و عاقبت هم با همین تراکتور به داخل رودخانه هلیل سقوط کرد و جان به جان آفرین تسلیم کرد ( خدایش رحمت کناد ) پسران وی هنوز در همین محل نانوایی دارند.
میدان عامری هم که به فلکه عامری مشهور است به واسطه‌ی وجود باغ و زمین های عامری در جوار این میدان به این اسم معروف شده است
کوچه میان جاویه!
این کوچه از خیابان وحدت، ( روبروی دبستان وحدت قدیم و شهید یوسف شریف امروزی) شروع و به خیابان لر ها منتهی می شود، وجه تسمیه این کوچه هم را واقعا نمی دانم !
خودخیابان لرهها هم به واسطه اینکه مالکیت عمده اراضی اش متعلق لرها به خصوص طایفه بزرگ شریفی بوده به این نام مشهور شده است.
وارد خیابان طالقانی(یک طرفه) که می شوی اولین کوچه به سمت راست به کوچه آگاهی مشهور بود ، چون ساختمان اداره آگاهی در این کوچه واقع شده بود که امروز این ساختمان متعلق به یک مرکز خیریه است (راجع به این کوچه در شماره قبل به تفصیل سخن راندیم)
و اولین کوچه به سمت چپ (امروز به آن، کوچه پاساژ سمندری می گویند) کوچه پست نام داشت ، زیرا ساختمان قدیم اداره پست، تلگراف وتلفن در وسط همین کوچه واقع شده بود که بعدها و در یک مقطع ای این ساختمان منزل و دفتر کارحجه الاسلام والمسلمین علی معلمی دومین امام جمعه جیرفت شد.
ابتدا و حدفاصل این کوچه و کوچه بعدی( کوچه شرافت یا کوچه عکاسی یاد) یک بازارچه سرپوشیده گنبدی، گلی و قدیمی بود که آثارش هنوز باقی است از دو طرف به دو کوچه و از یک طرف به خیابان طالقانی منتهی می شد، این بازارچه مشهور بود به تیمچه “ممد ماهونی” صنوف مختلفی در این تیمچه به کسب روزی حلال می پرداختند، معروف ترین و مشهور ترین مغازه داخل این تیمچه، پنبه زنی و لحاف دوزی مرحوم اکبر پنجعلی زاده بود که اصالتا اهل بم بود،خود محمد ماهانی هم به اتفاق چند نفر دیگر از همشهریانش ازجمله: حاج حسین شرافت، محمود ابوالحسن زاده ( محمود عطار) و… از ماهان آمده بودند و در بازار جیرفت برای خود کسب و کار راه انداخته بودند، بعضی از فرزندان و نوه های ایشان هنوز هم کاسب این بازارند.
بد نیست این نکته را هم یادآوری کنم، عکاسی یاد که در این کوچه بود جز اولین عکاسی های شهر و شاید اصلا اولین عکاسی جیرفت بود که ابتدا در طبقه فوقانی ساختمانی در خیابان مسجد جامع با نام “عکاسی زهره” متعلق به مرحوم ابراهیم قمری ( پدر زنده یاد غلام رضا قمری بازنشسته بانک ملی مرکزی و عضو فعال هیات امنای هیات مذهبی عاشقان ثارا…) بود.
محمد افشارمنش
