بنام خداوند بخشنده و مهربان
شیوع ناگهانی کرونابه عنوان ویروسی نو ظهور موجب بروز وحشت و اضطراب غیر واقعی در بین مردم شده است. در این میان بعضی با بزرگ نمایی سعی در فاجعه آمیز جلوه دادن وضعیت موجود می‌کنند و همراه با ان سودجویان از طریق فضاهای مجازی با شایعات بی‌اساس اهداف خود را دنبال می‌نمایند. اما واقعیت، ظهور و انتشار ویروسی با اثر تخریبی پایین اما فراگیری و سرایت بسیار بالا ست. این ویروس زمانی قدرتمند و مخرب است که با سیستم ایمنی ضعیف روبرو شود. مهمترین عاملی که سیستم ایمنی را تضعیف و این ویروس را قوی می‌کند “استرس” است. تغییر ترشح هورمون ها به هنگام استرس سبب کاهش تعداد و اختلال عملکرد گلبول های سفید خون می شود که به مثابه سربازان محافظ بدن در مقابل بیماری های عفونی عمل می کنند.بنابراین سیستم ایمنی ضعیف می‌شود و مجموعه تغییرات ناشی از استرس انسان را در معرض انواع اختلالات قرار می‌دهد.
کرونا مهمان ناخوانده ای است که چند هفته یا در نهایت احتمالا چند ماه زندگی روزمره مارا تحت الشعاع قرار داده و سپس پایان می پذیرد. مهمترین عامل برای مصونیت بخشی در شرایط کنونی، برنامه ریزی صحیح برای آرامش بخشی به خانه و کاشانه است که در این راستا راهکارهایی پیشنهاد می گردد:

۱- خانه را به محل امن و آرام برای همه اعضا خانواده تبدیل کرده و از شرایط قرنطینه خانگی با استفاده از امکانات دورکاری، برای انجام کارهای عقب افتاده خود استفاده کنیم.

۲- از آنجا که برنامه های خود مراقبتی براساس ویژگیهای هر خانواده ، منطقه و… متفاوت خواهد بود برنامه متناسب با شرایط خود را تدوین نموده و با در نظر گرفتن پاداش، با کودکان و نوجوانان خود برنامه‌های خود مراقبتی را تمرین نموده و تجربیات خود را به دیگران انتقال دهیم.

۳- برای ایجاد«آرامش در فضای خانواده»، پدر و مادر به همراه فرزندان تجربیات خود را به اشتراک بگذارند؛ عادت به تغییر شرایط زندگی و دور ماندن از فضاهای کاری، اموزشی ، تفریحی و…را با ایجاد خلاقیت ، ابتکار عمل و مشارکت دادن همه اعضا خانواده در تصمیم گیری ها آسانتر کنیم. با برنامه ریزی براساس نیازها، انتظارات و نگرانی‌های اعضاء خانواده، گرفتن مشاوره، صحبت کردن، مطالعه کردن، ایجاد سرگرمی، برنامه‌های لذت بخش درون خانوادگی، نوشتن خاطرات مثبت، تغذیه مناسب، اجرای دستورات ستاد ملی مقابله با بحران و پیدا کردن تکنیک‌های آرام‌بخش برحسب سبک زندگی خود، استرس و اضطراب را کنترل نمائیم و به دیگران روحیه، امید و شعف را منتقل کنیم.

۴- «کودکان و نوجوانان» افراد در معرض خطر می‌باشند. اغراق در پرداختن به خطر کرونا سبب افزایش استرس و اضطراب در عزیزان ما شده و تازه پس از پایان این همه گیری که به زودی اتفاق خواهد افتاد، در صورت عدم توجه خانواده، تبعات منفی اضطراب ، موجب بروز انواع اختلالات از جمله: بیش‌فعالی، کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس، افسردگی و وسواس می‌گردد. کودکان نمی‌توانند فشار زیادی را تحمل کنند، باور کنید بچه‌ها از مشاهده اضطراب ما بیش از کرونا آسیب می بینند.

۵- «سالمندان» و افراد با بیماری های زمینه‌ای جسمی و روانی، در مقابل استرس و اضطراب، شکننده تر هستند. استرس ها مانند آتشی که به خرمن زده شود، به تجارب ناخوشایند قبلی جرقه می‌زند که مهار و مقابله با آن مشکل است؛ بنابراین مواظب و مراقب سالمندان و کسانی که بیماری زمینه‎‌ای جسمی و روانی دارند، باشیم؛ آن‌ها را در معرض نگرانی‌های ایجاد شده قرار ندهیم وتغذیه مناسب و شرایط روحی و روانی مطلوبی برای آن‌ها فراهم کنیم.

۶- داشتن ترس منطقی جهت اقدامات پیشگیرانه و مقابله با آن ضروری است. بی احتیاطی، عدم مواظبت و شوخی تلقی کردن آن عواقب غیر قابل جبرانی دارد و در طرف مقابل اضطراب بیش از حد موجب استیصال، تضعیف سیستم ایمنی بدن و موفقیت ویروس کرونا می‌شود. پس اضطراب نرمال و طبیعی داشته باشیم و با توکل بر خداوند مهربان به دنبال مقابله با مشکل و برقراری آرامش در زندگی باشیم.

۷- در شرایط حاضر، انتشار اطلاعات ناصحیح «شایعات بی اساس» اثرات تخریبی بسیار دارند. برای خودمان منابع مطمئن اخبار را در نظر بگیریم و بکوشیم با عدم ارسال هر مطلبی، تا حد امکان چرخه انتشار شایعات را قطع کنیم.

۸- واقعیت این است ویروس کرونا به هر دلیل الآن در کشور منتشر شده است، قضاوت، نقد عملکرد دیگران و مسئولان، خشم و عصبانیت و توجه به پیام‌های رسانه‌های بیگانه در کانون خانواده مشکلی را حل نمی‌کند. با مثبت‌اندیشی، ایجاد امید، بیان پیام مثبت و توجه به عملکرد های مثبت مانند تلاش و جانفشانی کادر درمانی کشور و سایر ارکان،می توان بارائه شواهد وبی اعتبار سازی از هجوم افکار منفی و مستولی شدن اضطراب و رفتارهای غیر منطقی اجتناب نمود.

۹- در هفته های آینده با توجه به اغاز سال نو و عید نوروز و نیز حلول ماه رمضان، بایستی با تغییر سبک زندگی ضمن گرامیداشت ایام مانع از شیوع بیشتر ویروس و به مخاطره انداختن عزیزانمان بشویم.

۱۰- در شرایط پر استرس با مشورت با روان‌شناسان و مشاورانی که می‌شناسید از طریق تلفن و فضای مجازی راهکار بگیرید. صحبت کنید و استرس خود را کاهش دهید. تمام روان‌شناسان و مشاوران کشور آماده‌اند از طریق فضاهای مجازی به یاری مردم عزیز بشتابند.

محمد حاتمی
رئیس سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره ج.ا.ا

کمیته محب(بهزیستی/گروه سلامت روان معاونت درمان)شهرستان جیرفت