رهجرد جیرفت، محله ای که در برنامه ریزی شهری نادیده گرفته می شود!
یوسف فرخی نوشت:
ساختار شهر امروزی جیرفت از محله رهجرد آغاز شده است؛ محله ای که نام دقیانوس را نیز همراه با خود دارد و نگاه همگان را به سمت تاریخی با قدمت تمدن ارت می برد. رهجرد، در جوار هلیل رود، شاید تنها محله ای باشد که در سیل سال ۱۳۷۲ آسیب دید، اما مردم محله از طوایف مختلف همچنان در این محله ساکن هستند. بیشتر باغات سر سبز جیرفت از این محله آغاز شده و تا محله سرجاز، زیبایی چشم نوازی را به شهر بخشیده است. همچنین به دلیل وجود فرودگاه در شمال شهر، این محله به عنوان وردی شهر جیرفت محسوب می شود.با این مقدمه خواستم یاد آور شوم که رهجرد با تمام نقاط قوت گذشته و پتانسیل های موجود؛ امروز مورد توجه جدی مدیران نیست، در صورتی که توجه به محله های قدیمی و بافت های فرسوده و تاریخی و رفع نابسامانی آن ها می تواند موضوعی جدی و محوری در برنامه های مختلف شهری باشد.
*فرهنگسرا ، یکی از نیازهای اصلی محله رهجرد*
کاهش آسیب های اجتماعی یکی از ویژگی های محله محوری است. فرهنگسرا ها این پتانسیل را دارند تا امکان مصالحه و گفتگو برسر مسائل مختلف زندگی ساکنان را محیا سازند. نتیجه این نوع عملکرد، کاهش تضادهای اجتماعی و بی سامانی های جمعی است. امروزه با وجود مشکلات عدیده اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و… مسائلی چون کودکان کار، اعتیاد، تکدی گری و رفتارهای غیراخلاقی بر محله های درحال توسعه و از جمله این محله سایه انداخته است. وجود سرای محله یا همان فرهنگسرا با جلب مشارکت حداکثری مردم آن محله، ایجاد کارآفرینی، کاهش فاصله مردم با مسئولین و انتقال نیازها و مطالبات، قطعاً از آمار آسیب های اجتماعی می کاهد و سرمایه مثبت اجتماعی را افزایش می‌دهد. هر چند اکنون این مسیر تا حدودی از طریق جلسات قرآنی در منازل و دو مسجد محلی انجام می شود اما نیاز این محله به مکانی برای ارائه خدمات فرهنگی بدیهی بوده و وجود جمعیت جوان ساکن در این محله، نیاز به راه اندازی فرهنگسرا را دو چندان می کند.
*واژه ورزش محلات در جامعه ورزشی ما چه نقشی دارد*
در گذشته یعنی تا دو دهه قبل، آنچه که برای ورزشهای محلی به وفور یافت می شد، زمین خاکی بود. در همین محله رهجرد سه یا چهار زمین خاکی برای فوتبال وجود داشت و این موضوع تقریباً در سراسر شهرستان جیرفت زیاد دیده می شد. در این زمین ها حتی با چهار تا سنگ دروازه درست می کردند و مسابقات بسیار جالبی برگزار می شد. به طور دقیق باید بگویم که ورزش محله قبل از هرنوع ورزشی به طور خودجوش وجود داشت. بسیاری از ورزش هایی که امروزه در المپیک ها و مسابقات بین المللی به رقابت گذاشته می شود در محلات و با همین بازی های محلی بنیان گذاشته شده است.متأسفانه امروز همراه با توسعه نامتوازن شهری و صنعتی، علاوه بر اینکه شهرما را خودروها اسیر کرده اند دو اتفاق باعث شد که ورزش محلات رو به اضمحلال رود و از شکل خودجوش و واقعی خود که قهرمان پروری بود دور شود: اولین اتفاق دولتی شدن ورزش بود که عوامل بسیاری در این بخش موثر بود و ورزش از شکل محلی و خصوصی خود فاصله گرفت. دومین اتفاق هم ساخت و ساز بود.نتیجه این که ورزش محلات قبل از هر نوع ورزشی وجود داشت و ضمن اینکه اوقات فراغت اهالی بویژه جوانان را پر می کرد، باعث افزایش نشاط اجتماعی و دیگر سرمایه های مثبت اجتماعی، را هم به دنبال داشت. درحقیقت این دخالت ها یعنی مانع تراشیدن برای ورزش محله و رشد فزاینده ساختمان سازی و عدم واگزاری زمین های با کاربری ورزشی و فرهنگی به محلات؛ ورزش محلات که درست مثل هوا در شهر جریان داشت، خفه شد.
*حمایت و ترویج ورزش پیاده روی با احداث جاده سلامت در محله رهجرد*
ورزش پیاده روی یکی از کم هزینه ترین و بهترین ورزش های شناخته شده است که توسعه آن نیازمند فرهنگ سازی و ساخت جاده سلامت است..پانزده تا سی دقیقه پیاده روی در روز؛ موجب سلامت جسم و هم سلامت روان است.
*آسفالت کوچه ها یکی از نیازهای اساسی*
شهرداری در ارائه خدمات کیفی و بدون تبعیض باید آسفالت کوچه‌ها و معابر سطح شهر، به ویژه محلات قدیمی تر را در اولویت قرار دهد.آسفالت کوچه‌ها و معابر از جمله مهم‌ترین مشکلاتی است که در محله رهجرد مشاهده می‌شود و مردم از آن گله‌مند هستند. برخی از نقدهای مطرح شده از سوی اهالی محله رهجرد نشان‌دهنده این است که شهرداری و شورا بایدحضور پررنگ‌تری در محله رهجرد داشته باشند. این محله بر اساس آخرین سرشماری بیش از ۴۰۰۰خانوار جمعیت دارد بنابراین فرآیند اجرای خدمات شهری در آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به نظرمی رسد با تدوین یک برنامه مدون در خصوص آسفالت کوچه‌ها و معابر توسط شهرداری، می توان برای حل مشکلات محله رهجرد گامی اساسی برداشت. بی تردید مشارکت مردم محله با مسئولین ذی ربط در پیشرفت این پروسه، موجب تسریع در انجام اقدامات خواهد بود.
*نیاز به درمانگاهی به وسعت یک بیمارستان*
▪️ موضوع به ۲۰ سال پیش، وقتی جیرفت جمعیتی به مراتب کمتر از امروز داشت برمی‌گردد. آن زمان تعداد بیمارستان‌های ساخته شده در شهر متناسب با نیاز ساکنان بود و پراکندگی معقولی نسبت به وسعت و جمعیت شهر و محله‌هایش داشت. با توسعه شهرجیرفت و افزایش جمعیت و مهاجرت روستائیان به شهر کم‌کم شهر جیرفت به شهربزرگ تری تبدیل شد، ۲ اتفاق افتاد، اول اینکه زیرساخت‌های بیمارستانی و درمانی شهر با مشکل پاسخگویی به مراجعان روبه‌رو شدند چراکه ظرفیت‌های بیمارستانی با افزایش جمعیت همخوانی نداشت و دوم، پراکندگی جغرافیایی بیمارستان‌ها براساس وسعت آن زمان طراحی شده بود. اکنون بی‌توجهی به پراکندگی جغرافیایی بیمارستان‌ها در جیرفت مشکلی به نام دسترسی را ایجاد کرده و باعث شده شهروندان ساکن در بسیاری از محله‌های شهر نتوانند به دلیل جمعیت و ترافیک کنونی به راحتی به مراکز بیمارستانی دسترسی داشته باشند.از سوی دیگردر طول دو دهه مردم ترجیح می‌دهند به مرکز استانهای همجوار برای درمان مراجعه کنند روزانه انبوهی از بیماران از شهر های جنوب کرمان، روانه مرکز استان می‌شوند . پراکندگی بیمارستان‌ها در جیرفت متوازن نیست. و محله رهجرد نیز به مرکز درمانی وسیعتری احتیاج دارد.
▪️باید اشاره کنم عدم مدیریت جامع یکپارچه شهری از جمله دلایل کندی کار در برخی پروژه‌ها است. امیدواریم با هماهنگی بین دستگاه‌ها، مدیران شهر جیرفت بتوانند با اختیارات بیشتر و در زمان کوتاه‌تری خدمات لازم را به شهروندان به ویزه محله رهجرد ارائه دهند. دراین مدیریت جامع یکپارچه ضرورت دارد که مسئولیت ذی ربط به مطالبات به حق مردم این محله پاسخ دهند.
▪️در پایان با استناد به نگاه کارشناسان مدیریت شهری؛ یادآور می شوم که: محله محوری، یکی از شاخصه های اصلی شهر پایدار است. محله در بازآفرینی شهری پایدار جایگاه ویژه ای دارد و این مهم باید مورد توجه همشهریان عزیز قرار گیرد . محله محوری یکی از ارکان توسعه اقتصادی شهرها است، چرا که محله ها در رونق و توسعه اقتصاد شهری سهم بسزایی دارند.کاهش آسیب های اجتماعی یکی از ویژگی های محله محوری است. پس محله محوری در ساختار نظام اجتماعی شهر جیرفت تاثیر بسزایی دارد و باید به آن توجه جدی شود و این مهم با مطالبه گری مردم محله و همت مسئولین انجام خواهد شد.
