یک فعال محیط زیست کرمانی با اشاره به وضعیت بحرانی آب در جنوب استان گفت: در حالی می خواهند آب را از سرشاخه های هلیل رود به کرمان منتقل کنند که در برخی از شهرستان های جنوبی استان حتی آب برای آشامیدن ندارند و مجبورند برای کارگری به دیگر مناطق استان و کشور مهاجرکنند و حاشیه نشین شوند. همچنین با کاهش آب سفره های زیرزمینی مشکل فرونشست زمین به وجود آمده است.

فرود رفعتی در گفت و گو با خبرنگار ایلنا اظهار داشت: تونل انتقال  آب از جنوب استان به کرمان که از مدتی قبل مردم مخالف آن بودند این بار از سمت بافت، رابر و بردسیر دارند در حال راه‌اندازی است. صحبت‌های اخیر استاندار نیز درباره مکانیزه شدن کشاورزی در مناطق جنوبی استان هم برای توجیه همین انتقال آب بوده است.

وی عنوان کرد: اینکه کشاورزان دیگر نباید از چاه ها برای مصارف کشاورزی آب برداشت کنند به نظر اقدامی برنامه ریزی شده است. چرا که این آب حتی با انتقال به کرمان از سرشاخه های هلیل رود باعث کاهش آب های زیر زمینی و شور شدن چاه ها می شود. حالا چه کشاورزان برداشت کنند یا منتقل شود در هر دو صورت این آب کاهش خواهد یافت.

فرونشست زمین با برداشت آب های زیر زمینی

براشت آب از هلیل رود و چاه‌ها جایگزین نمی‌شود و این برداشت‌ها باعث فرو نشست زمین می‌شود و کشاورزی در جنوب استان کرمان کاملا از رونق می افتد. مسئولان آینده بحرانی استان را نمی بینند و فقط به حال می اندیشند. قطعا وضعیت جازموریان  بحرانی تر خواهد شد. درختان بومی مانند کهور و کنار که ریشه های شان خیلی عمیق اند  و شاید تا سقف ۶۰ الی ۷۰ متری در عمق زمین آب را پیدا می کنند وقتی دیگر آبی نباشد از بین خواهند رفت و آب های سطحی را هم نمی توانند جذب کنند. 

این کنشگر محیط زیست ادامه داد: بحران ریزگردها در استان چندین برابر خواهد شد و کلا منطقه جنوب کشور و حتی  مرکز یعنی خود کرمان و یزد را هم در بر می گیرد و دودش به چشم همگان می رود. استاندار حرفی را مطرح کرده‌اند که فقط منافع صنایع که کارشان را می‌خواهند گسترش دهند در بر دارد. 

کشاورزان چاره ای جز حفر چاه ندارند

رفعتی افزود: فرونشست زمین در استان کرمان قطعا با توجه به حفر چاه ها حالا مجاز و غیر مجاز اتفاق افتاده  و اهالی مناطق در جنوب استان برای حفظ کشاورزی شان چاره‌ای جز این کار نداشته اند. در گذشته با برداشت آب مورد نیازشان از رودخانه هلیل سطح آب‌ها انقدر بالا بود که مردم نیازی به حفر چاه نداشتند. و حتی در بسیاری از مناطق نیاز به زه کشی داشته اند. در دهه ۷۰ در بسیاری از مناطق بودجه هایی که سازمان عمران در  نظر می گرفتند یکی از ردیف هایش به زهکشی اختصاص می یافت.

نظرات  مراکز تحقیقاتی را مورد توجه قرار نمی دهند

وی گفت: هم اکنون زه‌آبی وجود ندارد و آب های زیر زمینی کاهش یافته اند. آب رودخانه هلیل رود نیز مانند گذشته جاری نیست پس مردم مجبورند چاه حفر کنند آن هم در منطقه‌ای که اقتصادش بر پایه کشاورزی است و زندگی‌شان از این راه می‌گذرد. ولی عامل اصلی این همه مشکلات را در جنوب استان که سد سازی است را استاندار کرمان در نظر نمی گیرد. ما آینده را می نگریم و مسئولان سیاسی  استان آن توجیهات کسانی را که در این موضوع ذینفع هستند را می نگرند. ولی منافع مردم و نظریات چهره های علمی و دانشگاهی  و مراکز تحقیقاتی را اصلا مورد توجه قرار نمی دهند.

کوچ  مردم زهکلوت و جازموریان به مناطق دیگر 

رفعتی تصریح کرد: در حال حاضر هم در جنوب استان فرونشست هایی در زمین رخ داده است ولی قطعا در آینده شاید به کمتر از یک دهه مردم مجبور به کوچ اقلیمی می شوند و همین الان هم در مناطقی مانند جازموریان و ذهکلوت مردم کوچ می کنند و می روند به سمت بندرعباس، کرمان و یزد، مناطقی که پذیرای کارگران فصلی اند. در واقع زنگ خطر بی آبی، بحران، کوچ اقلیمی و خشک شدن آبها در جنوب استان از سال ۷۱ نواخته شد. زمانی که سد جیرفت احداث شد. اگر هورالعظیم در خوزستان هم اکنون بحرانی شده، جازموریان ۳۰ سال پیش شاهد این اتفاق بود ولی چون رسانه ای نداشتند جایی تیتر یک روزنامه ها نشد.

این فعال محیط زیست بیان کرد: مسئولان استان در این شرایط بحرانی بی آبی پی گیر انتقال آب‌ هستند که از سرشاخه های هلیل رود و از سمت شهرهای بافت و رابر و لاله زار و اطراف است که این مناطق رودخانه ۴۰۰ کیلومتری هلیل رود را تشکیل می دهند. قبلا سد جیرفت را با ۲۲۰ میلیون مترمکعب و بعد سد بافت را با ۴۰ میلیون متر مکعب  و با احداث 24 بند سیمانی  آب را از حلقوم جازموریان درآوردند. در حال حاضر نیز می خواهند از سرشاخه های هلیل رود در منطقه رابر،  آب را منتقل کنند و از طریق یک تونل ۳۸ کیلومتری به سمت کرمان به بهانه کمبود آب شرب ببرند.

انتقال آب برای مصارف شرب بهانه ای بیش نیست

وی عنوان کرد: ادعا می کنند کرمان ابر شهر شده  و باید آب شرب مورد نیازش  تامین شود. افزایش جمعیت کرمان به دلیل مهاجرت مردم جنوب کرمان به دلیل بی آبی و حاشیه نشین شدن در کرمان بوده است و گرنه کرمان خیلی خوش آب و هوا نیست که مردم بخواهند به آنجا بروند. آنها از روی ناچاری به این شهر مهاجرت کرده اند. این انتقال آب بهانه ای بیش نیست و بسیاری از کارشناسان حوزه آب معتقدند که در شهر کرمان نه تنها کمبود آب وجود ندارد بلکه  روی دریایی از آب قرار دارد. چون که در فاصله ۲۵ کیلومتری کرمان  کوهپایه سیرک و ماهان قرار دارند که این مناطق سردسیرند و در زمستان یک متر برف می بارد و شیب زمین طوری است که آب این مناطق همه به سمت کرمان جاری می شوند.

آب را برای صنایع و منطقه گردشگری ماهان منتقل می کنند

رفعتی خاطرنشان کرد: پس کرمان کمبود آب آشامیدنی ندارد و بنا به ادعای خود مسئولان آبی با حجم ۷۰ میلیون متر مکعب که می خواهند منتقل کنند برای مصرف شرب نیست. این آب برای مصارف صنعتی و منطقه گردشگری ماهان  است که می خواهند در آنجا یک پارک آبی ایجاد کنند که حرف اول در خاورمیانه را بزند. قطعا چنین پارکی به آب زیادی نیاز دارد که از رودخانه هلیل رود می خواهند منتقل کنند و در عوض مردم رودبار جنوب، زهکلوت، منوجان، قلعه گنج و عنبرآباد حتی آب برای آشامیدن هم ندارند و باید برای کارگری در مجموعه های گردشگری ماهان به کرمان بیایند و حاشیه نشین شوند.

وی گفت: مهاجرت مردم جنوب کرمان به دیگر مناطق استان پیامدهای امنیتی و اجتماعی در پی خواهد داشت و در جنوب استان ممکن است برای تامین مخارج زندگی شان دست به هر کاری بزنند. توصیه ام به مسئولان سیاسی استان این است که این میزهای یک متری را کنار بگذارند چرا که این پست و مقام ها برای مدت کوتاهی است و اگربرای مشکل آب چاره اندیشی نکنند در آینده ای نه چندان دور بحران آب  دامن‌گیر همه استان خواهد شد.

اصلا امکان مکانیزه شدن کشاورزی وجود ندارد

این فعال محیط زیست ادامه داد: استاندار کرمان چندی پیش گفت جنوب استان به سمت کشاورزی مکانیزه برود. ولی او باید بداند مردم با توجه به وضعیت کشاورزی که دارند اصلا امکان مکانیزه شدن کشاورزی شان وجود ندارد چرا که اینها حتی برای مخارج زندگی روزمره شان هم وامانده اند. این نوع کشاورزی اعتبار خاص می خواهد باید تسهیلات بانکی در اختیار کشاورز قرار بدهند، آن هم کشاورزانی که هنوز سند ندارد و نمی توانند یک وثیقه بگذارند. آن هم با توجه به سیستم بوروکرواسی، فساد اداری، بانکی و رانت‌خواری تنها  وام هایی با سود کم به افراد خاص تعلق می گیرد که وابسته به مسئولان هستند.

کشاورزان به بانک ها بدهکارند

وی گفت: کجا آن کشاورز تولید کننده سنتی با این شرایط سخت می تواند کشاورزی اش را  مکانیزه کند. در حال حاضر همه کشاورزان جیرفت، رودبار و قلعه گنج به بانک ها بدهکارند. آنهایی که سند وثیقه گذاشته اند مرتب بانک های عامل دارند برایشان اجراییه صادر می کنند.کشاورز تولید کرده  ولی نتوانسته محصولش را بفروشد به دلیل سیاست های غلط مسئولان سیاسی یعنی کشاورز تولید کرده و زحمتش را کشیده ولی نتوانسته به درآمدی برسد و بدهی بانکی اش را بپردازد.

رفعتی اضافه کرد: تمام زحمات کشاورزان و تولیدات انبوه شان که برداشت آنها برایشان مقرون به صرفه نیست و آبی که از سفره های زیرزمینی مصرف می شود به دلیل بی تدبیری مسئولان سیاسی همگی به هدر می رود. 

این فعال سیاسی افزود: بسیاری از کشاورزان به بانک بدهکارند و برخی سند زمین ندارند و همچنین افرادی هم که به صورت طرح های امور اراضی  و سازمان اصلاحات ارضی قدیم برایشان  سند زده اند تک برگی نیست و به صورت مشایی هستند که بانک ها این سندها را به صورت وثیقه نمی پذیرد و به آنها تسهیلات نمی پردازد. پس این کشاورز چگونه می تواند کشاورزی مکانیزه داشته باشد.