بررسی مصاحبه جوان جیرفتی و کاندیدای مجلس دهم
نقدی به دیدگاه تقلیل گرایانه به جایگاه نمایندگی مجلس / به قلم یحیی کمالی استادیار سیاستگذاری عمومی دانشگاه شهید باهنر کرمان
اولین مصاحبه همشهری عزیز و کاندیدای مجلس دهم جناب آقای «احسان سالاری» در مورد جایگاه نمایندگی مجلس، ویژگیهای یک نماینده و عملکرد نمایندگان سابق جیرفت و عنبرآباد حاوی نگاهی سطحی، تک خطی و تقلیل گرایانه به سیاست و قانونگذاری و توسعه است که ضروری است در این نوشتار کوتاه از منظر علم سیاستگذاری عمومی به نقد این نگاه خوشظاهر اما آسیب زا پرداخته شود.
نگاهی که بر سطوحی از مدیریت کشور نیز حاکم است و میتواند مخل نظام مدیریتی و توسعه کشور باشد. از این جهت در دو محور به نقد مصاحبه این کاندیدای مجلس دهم پرداخته میشود. محور اول: تخطئه عملکرد نمایندگان سابق و محور دوم: تاکید بر ایدههای تک خطی و کارآفرینی به عنوان راه حل توسعه منطقه
محور اول: تخطئه عملکرد نمایندگان سابق:
در این قسمت به دنبال دفاع از عملکرد نمایندگان سابق جیرفت نیستم اما نسبت دادن همه اقدامات انجام شده در جیرفت به برنامههای عالی کشور و سیستم برنامه و بودجه دولتها و نادیده گرفتن نقش نمایندگان مجلس توسط آقای سالاری، برخاسته از نگاه تک خطی و یکسویهای است که هیچگاه قادر به درک ارتباط شبکهای، مبتنی بر قدرت، لابی و نفوذ گذاری در نظام مدیریتی کشور نیست. نگاهی یکسویه که مشکلات و راه حلهای آن را تک علتی میداند و سخن از بیدار کردن غول ثروت در جیرفت بر اساس ایدههای اقتصادی به میان میآورد. غافل از اینکه تولید ثروت بیش از آنکه پدیدهای اقتصادی باشد، امری جامعهشناختی است و نیازمند تحول فکری یک جامعه(نگاه کنید به اصول ثابت تولید ثروت ملی در نوشتههای اساتید توسعه).
نادیده گرفتن نقش و اقدامات نمایندگان سابق، به نوعی تخطئه جریان انباشت تجربه و فکر در یک جامعه هم هست. نگاه این کاندیدای جوان مبتنی بر همان نگاه «جامعه کلنگی» مد نظر «همایون کاتوزیان» استاد اقتصاد سیاسی است که میگوید «در جامعه کلنگی، مدیران و مسولان به دنبال تخریب بنای ساخته شده هستند تا بر ویرانه های آن، طرح و ساختمانی جدید بنا کنند». غافل از اینکه توسعه مانند «دو امدادی» است که با پیشبرد زحمات و تجربیات گذشتگان محقق خواهد شد. از این جهت، تخطئه تجربه و عملکرد گذشتگان به شدت مخرب توسعه است.
در این زمینه باید با نگاه توسعهگرا (Developmentalist) تجربه گذشته را نقد و از آن بهره برد. نادیده گرفتن تجربه و تاکید بر ایدههای خویش و خود را دیدن، دستاوردی جز همان نگاه سطحی و مهندسی محور حاکم بر دوره هشت ساله دولت نهم و دهم نخواهد داشت.
محور دوم: تاکید بر ایدههای تک خطی و کارآفرینی به عنوان راه حل توسعه منطقه
آنچه که شاهبیت مصاحبه آقای سالاری بر آن استوار است تاکید بر ایده داشتن و تجربه کارآفرینی ایشان است نکتهای که مدعیاند، راه حل توسعه منطقه خواهد بود. آنچه که امروز در سطح دنیا از توسعه و مدیریت آن فهمیده میشود پدیدهای چندبعدی، چند سطحی، بین بخشی و بینرشتهای است که بدون توجه و استفاده از علوم بنیادین اجتماعی یعنی مدیریت، سیاست، اقتصادی، جامعهشناسی و حقوق میسر نخواهد شد.
تجربه کمیتههای میان وزارتی در فرانسه و کمیتههای کنگره آمریکا که از بهترین متخصصان این رشتهها بهره میبرند گویای تخصصی شدن امر حکومتداری و سیاستگذاری در دنیای امروز است. آنچه که کاندیدای جوان را به اشتباه انداخته، مقایسه مدیریت یک شرکت با مدیریت یک دولت است. اولی در برگیرنده منافع محدود یک جمع و ذینفعان معدود است و دومی در برگیرنده منافع عمومی که ذینفعان آن مردم از گروهها و اقشار مختلفاند.
این مقایسه اشتباه باعث شده که ایشان فکر کنند همان اصولی که در مدیریت یک شرکت به موفقیت رسیده را میتوان برای موفقیت توسعه یک منطقه هم بکار گرفت. اشتباهی که ناشی از سطحی دیدن سیاستگذاری و مدیریت توسعه است.
اشتباه اصلی ایشان در مصاحبه این است که میگوید « برای آبادانی جیرفت و عنبرآباد نه به حقوق دان نیاز دارید و نه به فرهنگ شناس اجتماعی، شما به یک طراح و مهندس نیاز دارید» از قضا این نگاه ایشان در سطح دنیا تجربه شده و تجربه ناموفقی بوده توسعه حتماً به فرهنگ، سیاست، اقتصاد، مدیریت و حقوق نیاز دارد. چرا که توسعه اکنون صرفاً رشد اقتصادی و افزایش تولید نیست. بیدار شدن غول ثروت بدون کاربست این علوم میسر نیست. تجربه توسعه غرب و تجربه جنوب شرق آسیا هیچ یک بدون فرهنگ کار، سواد و انضباط اجتماعی به دست نیامده است. هر چند برای تحقق توسعه یک کشور صرف داشتن یک مجلس متخصص کفایت نمیکند اما مجلس قلب قانونگذاری کشور است و بدون کاربست همه این دانشها و بدون توجه به ابعاد مختلف قوانین و سیاستهای عمومی هم قطعاً نمیتوان در مسیر توسعه قرار گرفت.
اولین مصاحبه این کاندیدای مجلس، حاوی نظرات متناقض و شتابزدهای نیز هست از جمله آنجا که معتقد است نیازی به حقوقدان بودن نماینده نیست اما یکی از مزیتهای خود را آشنایی با مقررات و قوانین حوزه بازرگانی و کارآفرینی میداند. هدف این نقد بررسی مصاحبه ایشان نبوده بلکه صرفاً پرداختن به دیدگاهی است که مسایل پیچیده و بغرنج عرصه سیاستگذاری و حکومتداری را بسیاری سطحی و خطی میبیند.
در پایان از همشهریان عزیز جیرفت و عنبر آباد میخواهم برای آینده کشور و شهرمان به کسی که شایستهترین است رأی بدهند. شایستگی را نیز بر اساس تخصص، تجربه، سلامت مدیریت و عملکرد گذشته نامزدها تعریف کنند.
عالی عالی
باعث افتخار است وجود چنین جوانانی