نگاهی جامعهشناختی به ضرورت ایجاد و توسعه پارکها و فضاهای سبز در شهر جیرفت / بقلم دکتر عنایت الله رئیسی
به گزارش کنارصندل، دکتر عنایتالله رئیسی، جامعهشناس و مدرس دانشگاه در تحلیلی جامعه شناختی نوشت:
امروزه جایگاه و اهمیت منحصر به فرد پارکها و اماکن و فضاهای تفریحی و ورزشی بر کسی پوشیده نیست.
اگر تنها و صرفاً به یکی از کارکردهای این اماکن که «بازی» میباشد توجه نماییم این جایگاه و اهمیت نمایانتر می گردد. نقش بازی در ابعاد چهارگانه رشد ( اجتماعی، عاطفی، جسمی و ذهنی) بسیار حائز اهمیت است.
بازی عاملی اساسی در رشد اجتماعی کودکان و نوجوانان میباشد و موجب ارتباط آنها با محیط بیرون شده و دنیای اجتماعی آنان را گسترش میدهد و استعدادهای نهفته را شکوفا مینماید.
از این طریق همکاری، همیاری و مشارکت آنان توسعه مییابد و با رعایت اصول و مقررات آشنا میگردند. همچنین همانندسازی با بزرگسالان را میآموزند و با مفهوم سلسلهمراتب آشنا میشوند. در بازیها رقابت را میآموزند و شکست را بطور واقعی تجربه میکنند، قدرت ابراز وجود پیدا مینمایند و از ترس،کمرویی و خجالت بیهوده رها میشوند وحمایت از افراد ضعیف را میآموزند. علاوه بر اینها بازی در رشد عاطفی نیز نقشی بیبدیل دارد، بطوریکه میتوان گفت نیاز به برتریجویی را ارضا میکند، موجب ابراز احساسات، عواطف، ترسها و تردیدها، مهر و محبت، خشم و کینه و نگرانیها میشود.
تمایل به جنگجویی و ستیزهگری را کم میکند. همچنین بروننگری کودک و نوجوان را افزایش میدهد. در رشد جسمی نیز بازی عاملی بنیادین محسوب میگردد بطوریکه باعث رشد هماهنگ دستگاهها و اعضای مختلف بدن شده و تقویت حواس را در پی دارد و نیرو و انرژی بدن را به بهترین شکل مصرف میکند.
در رشد ذهنی هم بازی را باید بسیار پراهمیت تلقی نمود. به گونهای که در یادگیری زبان نقش بسزایی داشته و در رشد هوشی بسیار تأثیر دارد. موجب آشنایی با مفاهیم ساخت، فضا و شکل میشود.
رفتارهای هوشمندانه کودک و نوجوان تقویت میگردد، موقعیت استفاده از قوهی تخیل به وجود میآید و زمینه بهتر برای تفکر فراهم میآورد. در این میان، پارکها، بوستانها و اماکن تفریحی به عنوان بخشی از فضاهای عمومی شهری ، مکانهای بسیار مناسبی برای بازی که در سطور فوق به اهمیت و جایگاه آن اشاره شد و همچنین برای مشارکتهای اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیباییشناسی میباشند.
پارکهای مناسب بازسازی محیط شهری مطبوع و کارآمد و رشد فعالیتهای فراغتی را به ارمغان مـیآورند. بهبود تعاملات اجتماعی، افزایش امنیت اجتماعی، ارتقا بهداشت جسمی و روانی، انسجام شهروندی، رونق اقتصادی و بهبود وضعیت زیستمحیطی، برخی دیگر از مهمترین نتایج و کارکردهای پارکها و اماکن تفریحی و ورزشی در شهرها میباشند و علاوه بر اینها مکانهای بسیار مناسبی برای تخلیه هیجانها و انرژیهای نهفته کودکان، نوجوانان و جوانان محسوب میشوند که در صورت عدم مدیریت و تخلیه مناسب و صحیح میتوانند در اشکال پرخاشگری، خشونت، بزهکاری، افسردگی و …. نمود و ظهور یابند.
مضافاً اینکه پارکها و اماکن تفریحی و فضاهای سبز به عنوان جزء ضروری و لایفنک پیکره یگانه شهرها در متابولیسم آنها نقش اساسی را دارا میباشند که کمبود آنها میتواند اختلالات جدی در حیات شهرها به وجود آورد.
به نظر میرسد شهر جیرفت و اغلب شهرهای استان در رابطه با پارک، فضای سبز ، بوستان و تفرجگاه دچار کمبود و فقر قابل توجهی هستند و ضرورت دارد اعضای محترم شوراهای شهر و مسئولین شهرداریها در غوغای توجه ویژه به تقاطعهای غیرهمسطح، زیرگذرها و برجها، از این امر مهم غافل نشوند و با بررسیهای علمی و کارشناسانه و تطبیقی و با برنامهریزیهای صحیح و طراحیهای هوشمندانه، جانی دوباره به کالبد شهرها بدمند و به شهروندان نشاط و شادابی و سرزندگی هدیه نمایند.