. شنبه ۱۷ آذر ۱۴۰۳

کد خبر: 41081 تاریخ انتشار : یکشنبه 8 دی 1398 | 14:26 ب.ظ

محمد زمان بیگ ساردویی فردی تاثیرگذار در دربار حاکمان صفویان کرمان / امید شریفی

اید شریفی تاریخدان جیرفتی نوشت: دوران صفویه از جمله دورانهایی می باشد که راجع به حوادث، اتفاقات و تحولات جنوب استان یا جیرفت زمین اطلاعات چندانی وجود ندارد. دلایلی چند را برای آن می‌توان ذکر نمود، بعضی را اعتقاد بر این است که در این دوران بخاطر عدم امنیت در بلوچستان و جنوب استان، حاکمان […]


اید شریفی تاریخدان جیرفتی نوشت:

دوران صفویه از جمله دورانهایی می باشد که راجع به حوادث، اتفاقات و تحولات جنوب استان یا جیرفت زمین اطلاعات چندانی وجود ندارد.

دلایلی چند را برای آن می‌توان ذکر نمود، بعضی را اعتقاد بر این است که در این دوران بخاطر عدم امنیت در بلوچستان و جنوب استان، حاکمان کرمان چندان توجهی به این مناطق نمی‌کردند و به عبارتی خودمختاری این مناطق را پذیرفته و چندان کاری هم به مسائل و تحولات آنها نداشتند.

بر این اساس صفحات تاریخ را برای این قسمت از قلمرو خود خالی گذاشته‌اند . لیکن به نظر نگارنده این سطور دو عامل دیگر در این زمینه موثرتر از عوامل دیگر می باشد.

اول اینکه در آن دوران هنوز ایران برای انگلیس چندان جایگاهی در تصمیمات استعماری خود نداشت و بجای انگلیس، هلندیها داد و ستد کرده و ماموران خود را به این مناطق گسیل می نمودند و تا این زمان کمتر کسی به این اسناد غیرانگلیسی زبان توجه نموده و به بررسی آنها پرداخته است، فقط مورخی از همان دیار به نام ویلم فلور که به زبان فارسی نیز تسلط دارد بعضی از آنها را ترجمه و در اختیار ما قرار داده است، ایشان نیز اسناد منطقه فارس، بوشهر و تاحدی مرکز کرمان را به فارسی برگردانده است.

بدون شک در آینده با پیشرفت علم و تکنولوژی و ترجمه این اسناد، دیدگاهی به مراتب شفاف تر راجع به این منطقه وسیع و پهناور خواهیم داشت ( به نظر نمی‌رسد به این زودیها مطالب هلندی را کسی ترجمه و در اختیار عموم قرار دهد، در زمانه مدرک گرایی که کپی کردن راحتترین کار برای مدرک گرفتن می‌باشد) دلیل دیگر که به نظرم مهمترین دلیل می‌باشد، این است که در آن دوران جنوب کرمان هنوز به سقوط خود ادامه می‌داد. در همین دوران نمی‌توان مرکزی برای این منطقه وسیع و پهناور ذکر نمود. بعد از این دوران هست که دوساری و کهنو به مرور مرکز تصمیم گیری حاکمان می‌گردند.


بدون شک در این دوران اشخاصی بودند که از نظر شعر ، ادب ، عرفان و سیاست تاثیرگذار بوده اند که تقدیرشان گمنامی است. در این زمان منطقه ساردوییه آخرین قسمتی بود که فرمانهای حاکم کرمان در آنجا تاثیرگذار بود. در این دو

ران سه نسل از یک خانواده در دربار حاکمان کرمان دارای منصب و مقام و تاثیرگذار بودند . این خانواده جزء منشیان ، مستوفیان و نویسندگان مورد اعتماد حکام و وزراء صفویه کرمان بوده اند محمد مومن بیگ ساردویی در دوران گنجعلی خان چندی وزیر و کلانتر بود.

میرمحمد سعید مشیزی که کتاب تذکره صفویه ایشان از جمله مهمترین کتب راجع به دوران صفویه کرمان می باشد در کتابش از شاگردی خویش در نزد خواجه محمد زمان بیگ ساردوئی می‌نویسد که از محضر ایشان بهره فراوانی نصیبش شده است.


آنطور که میر محمد سعید مشیزی نوشته است،خواجه محمد زمان خان اوارجه نویس یا اوارچه نویس ( به نوشته ناظم الاطباء، اوارجه دفتر حسابی بود که حسابهای پراکنده دیوانی را در آن می‌نوشتند)، خان عالیشان و جانی خان، دو حاکم کرمان در عهد صفویه بوده است.

پسر ایشان خواجه جمال الدین نیز به امر اوراجه نویسی و نویسندگی در دستگاه صفویه اشتغال داشت هر چند که هیچ وقت نتوانست پای جا پای پدر بگذارد.آن طور که اسناد نشان می‌دهد محمد زمان بیگ، مدتی نیز سمت کلانتری را به عهده داشته است.


میر محمد سعید مشیزی درباره ایشان می نویسد: ….او به قاعده دانی و حساب فهمی برهمگان امتیاز داشت و راقم حروف مدتی شاگردی مشارالیه را کرده ، دقایق و نکات این امر را از مومی الیه کسب نموده . و او قواعد حساب و نسخه نویسی و فنون آن را نیکو می دانست و در میزان برآورد وقوف عظیم داشت. و در بیچی ئیل ۱۰۹۱ مشعله حیاتش انطفاء پذیرفت ( در سال ۱۰۹۱ هجری قمری ، حدود سیصد و پنجاه سال پیش فوت می‌کند)

نظرات بینندگان:

  1. ناشناس گفت:

    ممنون . راجع به این افراد بیشتر بنویسید

  2. سيد جواد موسوي گفت:

    نکات جالبی دارا بود. ممنون . بیشتر به تاریخ جنوب استان بپردازید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *