. پنج شنبه ۱۵ آذر ۱۴۰۳

کد خبر: 71829 تاریخ انتشار : چهارشنبه 13 اردیبهشت 1402 | 07:00 ق.ظ

بررسی تاریخچه وساختار تئاتر خیابانی / مهدیه مجاز

تئاتر خیابانی یکی از اشکال نمایشی است که کمتردر جوامع مامورد توجه قرارگرفته است. این نمایش درفضای باز اجرا می شودو به دلیل صمیمیت حاکم بر فضای آن و بیان دردهای اجتماعی میتواند در جامعه موثرواقع شود. تاترخیابانی کارکردی دوگانه دارداول کارکرد جشنواره ای که به صورت نمایشهای دسته جمعی و کارناوال های شادی برگزار […]

تئاتر خیابانی یکی از اشکال نمایشی است که کمتردر جوامع مامورد توجه قرارگرفته است. این نمایش درفضای باز اجرا می شودو به دلیل صمیمیت حاکم بر فضای آن و بیان دردهای اجتماعی میتواند در جامعه موثرواقع شود.

تاترخیابانی کارکردی دوگانه دارداول کارکرد جشنواره ای که به صورت نمایشهای دسته جمعی و کارناوال های شادی برگزار میشوند و سبب ایجادهمدلی در میان مردم میشود و کارکرد دیگر آن اجرای نمایشهایی است که دارای ویژگیهای عصیانگرانه و اعتراض آمیزاست که بیانگر تناقضهای فرهنگی و یا کاستیهای اجتماعی است. ریشه های تاتر خیابانی در چیست در سالهای پایانی سده بیستم تاتر دچار دگرگونیهای زیادی شد تاتر در رقابت با سینما و تاتر قرار گرفت.

تاتر خیابانی شامل ارتباط بی واسطه وامکان تعامل با تماشاگر است این بی واسطه بودن ارتباط با تماشاگر وامکان تعامل با او سبب میشود که تماشاگر مهارتهای جسمانی را بهتر درک کند و بازیگر بیشترین تاثیر را بر تماشاگر بگذارد.

هنر نمایشی تاتر خیابانی تا چه حد میتوانددر تعاملات اجتماعی وهویت شهری تاثیرگذار باشد .نتایج تحقیقات میدانی کتابخانه ای مصاحبه ای و نظریات حوزه تاتر خیابانی همگی نشان داده اند واثبات کرده اند که تاترونمایش خیابانی همبستگی اجتماعی را به دنبال دارند. تاتر خیابانی آسیبهای اجتماعی را شناسایی می کنند وآنرا با نمایش به توده مردم اجتماع نشان می دهدودردراز مدت تاتر خیابانی از راهکارهای رشد فرهنگی هنری و اجتماعی مردم جهان است.امروزه درجهان از تاترخیابانی برای دستیابی به اهداف خاص سیاسی اجتماعی فرهنگی و آموزشی و برای جلوگیری از آسیبهای اجتماعی واخلاقی استفاده بهینه ای می شود.

انواع تاترهای فضاهای بازومحیطی به ویژه تاترخیایانی درنتیجه احساس کمبودهایی بوجود امده اند .کمبودهایی که شاید تاترصحنه ای جوابگوی آن نبوده است نیاز به ارتباط هرچه بیشتربا مخاطب درمعناسازی اجرادرمکانهایی که خود آن مکان بتواند به عنوان شخصیتی درنمایش حضوری پررنگ داشته باشدوانتقال معنابه مخاطبانی که شایدهرگزبرای تهیه بلیط درصف گیشه هاحضورپیدانکننددرصورتیکه آنهااصلی ترین مخاطبان آن معنا محسوب می شوندازآن‌جمله اند .تاترهای خیابانی دربرگیرنده مضامین اخلاقی اجتماعی سیاسی فرهنگی فلسفی هستندکه به کمک‌تکنیکهای خاصی به مخاطب ارائه می شوند.درنمایشهای خیابانی بازیگروتماشاگرمعنای دیگری می یابندباهم یکی می شوند وگاهی جایگاهشان بایکریگرعوض می شود.تاترخیابانی از اجرای نمایشهایی در دهه دوم سوم قرن بیستم که درمکانهای عمومی کشورهای اروپایی ازجمله روسیه فرانسه آلمان هلندکه پس از آن به تمامی جهان غرب کشیده شدشکل گرفت .درایران هم تا قبل از انقلاب اجراهایی به شکل خیابانی درچندجشنواره صورت گرفت امااین اجراهاتبدیل به حرکتی فراگیر نشد.

دراوایل انقلاب هم تاترهایی خیابانی با رویکردهای سیاسی شکل گرفتندوپس ازپایان جنگ تحمیلی نیز اجراهایی از تاتر خیابانی درایران داشتیم تااینکه تاتر خیابانی درسال۱۳۷۳به جشنواره تاتر فجر پیوست تانگاه جدی تری در ایران به آن شود .اماتاترخیابانی هنوزهم درایران بی هویت است و به اعتبار و موقعیت ایده ال خود نرسیده است .محدودیتها و نبود سالنهای نمایش نباید صرفا بهانه اجرا تاترهای خیابانی باشد.تاترخیابانی درهرگوشه جهان شیوه های اجرایی مختلفی داردتاترعروسکی درهند و تاتر نان و عروسک‌پیترشومان درامریکا همه و همه محتاج ارسطویی اندتا با بوطیقایی این گونه نمایش رابه صورت یکپارچه تعیین وتبیین‌نماید وشایدهم درهنرجهان مدرن نتوان به یک بوطیقادست یافت.درتاتر خیابانی بازیگر و تماشاگر هردواجزای تاترند ودرشکل گیری ساختار تاتر موثرند.تاترخیابانی منشاباستانی داردودر خیابانها و کوچه های مصرو یونان ووروم باستان اجرا می شد.بیشتر نمایشهادربازارهاکلیساهاودربارپادشاهان اجرا می شدند .

درعصرمدرن باشکل گیری نهادها وموزه هاتاترهابه فضاهای داخلی وسالنهامنتقل شدندوتاترمخاطبان تصادفی خودرا ازدست داد.تاترازقرن ۱۵تا۲۰میلادی درفضاهای بسته محدود شد مخاطبان تصادفی خیابانهارا به سالنهای دربسته باخت.تمامی تکنیکهای تاتررا تاترهای خیابانی ودرفضاهای بازوارد صحنه تاتر کردند.وبالاخره دردهه ۷۰ و ۸۰ میلادی تاتر با رشد فرهنگی زیادش بالاخره از سالنهای سرپوشیده و بسته صحنه هارا ترک کرد و دوباره به خیابانهاو فضاهای باز برگشت .تاریخچه تاتر خیابانی به قرن نوزدهم برمی گرددزمانیکه کارگران وتشکلات کارگری درطول انقلاب صنعتی اروپانمایشنامه هایی نوشتندواجرا کردندوزنان نیزنمایشنامه هایی را درجریان جنبش حق رای درلندن درآغازقرن بیستم تولید کردند.درانقلاب روسیه تاترهای زیادی برای افراد بیسوادو بیکاردرمناطق دوردست ودورافتاده بوجود امدند .همچنین تاترخیابانی درجریان جنگ جهانی دوم نقش مهمی درجریان ضد جنگ اغاز کرد اواسط قرن بیستم شاهدنمایشهایی خیابانی درامریکاوانگلستان بودیم که به جنبش دانشجویی جنبش زنان تبعیض نژادی و جنگ ویتنام پرداختند.تاریخ تاترخیابانی ازمشارکت گروهها ونهادهایی شکل گرفت که روحیه اعتراضی داشتند.تاترهای خیابانی مبتنی برشخصیت پردازی بارهگذران وافراد جامعه وارد بحث و گفتگو می شدند.جشنواره های تابستانی وبرنامه های هنری و فرهنگی هنرمندان مختلف را از گوشه ای از جهان به گوشه ای دیگر می کشاند.وآلمان به دلیل موقعیت سیاسی آن درجنگ سردبه یکی ازمقاصد اصلی تاتر خیابانی تبدیل شد .

تاترخیابانی از قدیمیترین و ریشه ای ترین اشکال تاتر است .اغلب به اجراکنندگان تاتر خیابانی دوره گرد می گفتند.تاترخیابانی شامل شعبده بازی تردستی دلقک بازی کارباآتش و نمایش روحوضی وبندبازی است .نمایش خیابانی سن وصحنه ندارد وتنظیمات نور و افکتهای صدا ندارد .تاترخیابانی راه موثر کنترل وپیشگیری ازآسیبهای اجتماعی و معضلات جامعه است.ازمحبوبترین وقدیمیترین صورتهای تاتر درایران پرده خوانی تعزیه و تاتر روحوضی است .تاترخیابانی در کل جهان صدای اقشار ضعیف جوامع بشری بوده است.امیدواریم نگاه جامع تروعالم تر ومهربانتری به مظلومیت تاتر خیابانی شود تا بسیاری از آسیبهای اجتماعی و مشکلات خانوادگی و فرهنگی اجتماعی را با تاتر خیابانی کنترل و حل نماییم.

نظرات بینندگان:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *