«هفدهم مرداد، روز بزرگداشت «خبرنگار» در تقویم رسمی کشورمان ثبت شده است؛ روزی که یادآور شهادت غرورآفرین شهید محمود صارمی، خبرنگار ایرنا در مزارشریف افغانستان است و به پاس قدردانی از خطرپذیری و رسالت خطیر این قشر، گرامی داشته می‌شود. این توجه، بی‌شک شایسته و ضروری است.

اما پرسش مهمی اینجا مطرح می‌شود: آیا با وجود عظمت، تأثیرگذاری و فداکاری‌های هنرمندان این سرزمین، روز ملی مشخصی تحت عنوان «روز هنر» یا «روز هنرمند» در تقویم رسمی ایران وجود دارد؟
بله، در تقویم جهانی دو روز به عنوان روز هنر و روز هنرمند وجود دارد. روز جهانی هنر در ۱۵ آوریل (معادل ۲۷ فروردین در تقویم شمسی) جشن گرفته می‌شود و به مناسبت سالروز تولد لئوناردو داوینچی، هنرمند بزرگ ایتالیایی، نامگذاری شده است. روز جهانی هنرمند نیز در ۲۵ اکتبر (معادل ۳ آبان در تقویم شمسی) جشن گرفته می‌شود و به افتخار پابلو پیکاسو، نقاش مشهور اسپانیایی، نامگذاری شده است.
علاوه بر این، در ایران روز ۲۰ فروردین به عنوان روز هنر انقلاب اسلامی گرامی داشته می‌شود که به مناسبت شهادت سید مرتضی آوینی، هنرمند متعهد و انقلابی، نامگذاری شده است.
بنابراین، اگرچه روزهای متفاوتی برای بزرگداشت هنر و هنرمندان در تقویم جهانی و ایران وجود دارد، اما دو روز اصلی که به طور گسترده به رسمیت شناخته شده‌اند، روز جهانی هنر و روز جهانی هنرمند هستند.

این سوال زمانی جدی‌تر می‌شود که بدانیم هنرمندان نیز در راه اعتلای فرهنگ این مرز و بوم، جانفشانی‌های بسیاری کرده‌اند و شهدای گرانقدری تقدیم انقلاب و میهن نموده‌اند. از هنرمندان شهید دفاع مقدس گرفته تا آنان که در راه حفظ و ترویج ارزش‌های اصیل فرهنگی و دینی تلاش کردند. پس چرا مسئولان رسمی برای تجلیل یکپارچه از هنر و هنرمند قدمی بر نمی دارند؟

یکی از دلایل محتمل این موضوع شاید به ماهیت متنوع و گسترده «هنر» بازگردد. هنر، چتری بزرگ است که زیر آن رشته‌های گوناگون و گاه بسیار متفاوتی چون موسیقی، تئاتر، شعر ،هنرهای تجسمی (نقاشی، مجسمه‌سازی، عکاسی، …)، سینما، ادبیات، معماری، صنایع دستی و بسیاری دیگر* جای می‌گیرند. هر یک از این شاخه‌ها، خرده‌فرهنگ‌ها، نهادها و انجمن‌های خاص خود را دارند. این تنوع و کثرت ذاتی هنرها، گاه منجر به پراکندگی و عدم شکل‌گیری یک صدا و مطالبه‌ی واحد** از سوی بدنه هنرمندان برای دغدغه مندی حمایتی شده است. به عبارت ساده‌تر، هنرمندان هر رشته‌ای ممکن است اولویت‌ها و دغدغه‌های صنفی خاص خود را دنبال کنند و اتحاد و همنوایی گسترده‌تری برای محقق ساختن این خواسته شکل نگرفته باشد.

با این حال، این تنوع و کثرت، هرگز نباید دلیلی برای نادیده گرفتن نقش کلان و یکپارچه هنر و هنرمند در هویت‌سازی، فرهنگ‌پذیری، انتقاد سازنده و پیشرفت معنوی جامعه باشد. هنر، زبان مشترک احساس و اندیشه یک ملت است و هنرمندان، ترجمان این زبان.
گرامیداشت روز ملی برای هنر، نه تنها قدردانی از زحمات و فداکاری‌های هنرمندان در تمامی رشته‌هاست، بلکه تأکیدی بر اهمیت راهبردی هنر در توسعه فرهنگی و اجتماعی کشور و فرصتی برای تکریم یاد شهدای هنرمند و بازخوانی رسالت هنر متعهد می‌باشد.

به نظر می‌رسد وقت آن فرا رسیده که نهادهای فرهنگی، انجمن‌های هنری و بدنه هنرمندان ، با همدلی و همصدایی بیشتر، حامی هنر و هنرمندان باشند روزی که نماد وحدت در عین کثرت هنرهای این سرزمین کهن و تجلی‌گر قدردانی از تمامی کسانی باشد که با آفرینش‌های خود، روح جامعه را صیقل می‌دهند.»
✍️منوچهر صبوری
هنرمند و پژوهشگر فرهنگ و هنر