خواص شاه تره؛ گیاهی برای درمان کبد چرب
جهت ورود به کانال خبری کنارصندل در روبیکا بر روی تصویر کلیک کنید
به گزارش کنارصندل به نقل از تیتربرتر: همان‌طور که میدانید گیاهان مفید با طبع‌های گوناگون وجود دارند که در درمان بیماری‌های مختلف به کار می‌روند. گیاه شاه تره نمونه‌ای از گیاهان دارویی و درمانی است که از گذشته مورد توجه پزشکان طب سنتی قرار گرفته است. این گیاه با خواص فوق‌العاده بالای خود برای درمان بیماری‌های صفراوی، التهابات پوستی و… به کار می‌رود.
گیاه شناسی
شاتره گیاهی است علفی و از تیره شاه‌ترگان که از آن با نام‌های بقله‌الملک، شاه‌ترج و پیت پاپارا در کتب طب سنتی یاد شده، گیاهی است علفی، یکساله با ارتفاع تا ۸۰ سانتی متر و از تیره شاه‌ترگان که در طب سنتی ایرانی از آن بیشتر در درمان بیماری‌های کبدی استفاده می‌شده است. طبع گیاه شاتره از نظر حکمای طب سنتی، در حرارت معتدل و خیلی خشک است. برخی اطبا نیز آن را گرم و خشک انگاشته‌اند، اما ابوعلی سینا آن را سرد دانسته است.
نوع گل سفید شاهتره در نقاط مرطوب و سایه دار و کنار نهر های آب در ایران ; در اطراف تهران ، ورامین و در دامنه های البرز ، گیلان ، مازندران ; گرگان ، آذربایجان و فارس در اطراف شیراز و کازرون ; در خراسان در قوچان ، فریمان و نیشابور ، در کرمان در بم و در جیرفت ، در مناطق جنوبی در جزیره ی خارک و بلوچستان انتشار دارد.
ساختار گیاه شاتره
ارتفاع گیاه شاه تره ۱۰ الی ۵۰ سانتیمتر و دارای ساقه‌های نازک، توخالی، بدون کرک، ایستاده و زاویه‌دار بوده که حاوی برگ‌هایی به طول ۵ الی ۸ میلیمتر به رنگ سبز الی خاکستری است. برگ‌های گیاه شاتره به برگچه‌های دندانه‌ای به‌شکل مثلث تقسیم می‌شوند. در انتهای شاخه‌ها نیز گل‌هایی به‌صورت لوله‌ای با رنگ مایل به ارغوانی الی صورتی با نوک‌های زرشکی ظاهر می‌شوند. این گل‌ها دارای نژادهای متراکم، قائم و سرشاخه‌ای هستند و معمولاً در فصل بهار و تابستان شکوفا می‌شوند. قطر گل‌ها ۷ الی ۹ میلیمتر است.
گل‌های گیاه شاتره درنهایت به‌عنوان بذر برهنه (مانند تخم توت‌فرنگی) به میوه‌ای تبدیل می‌شوند که دارای دانه‌های منفرد است. این میوه‌ها کروی و به رنگ سبز هستند، در قسمت بالای آن‌ها یک فرورفتگی وجود دارد و طول میوه‌ها در حدود ۲ الی ۲.۵ میلیمتر است. میوه‌های گیاه شاتره از ترکیبات زیادی مانند آلکالوئیدها، تانن‌ها، نمک‌های پتاسیم و اسید فوماریک تشکیل شده‌اند که برای سلامت انسان مفید هستند.
خواص شاه تره
این گیاه، مُقوّی کبد و طحال و بازکننده گرفتگی‌های این دو عضو است.
مسهل تلخی صفرا و سودای سوخته است.
تب‌بُر و مُعرّق است.
این گیاه، رافع امراض پوستی، جذام و برخی تومورهای سرطانی نیز می‌باشد.
استعمال آن برای تقویت معده، بُن دندان‌ها و بیماری‌های سوداوی توصیه شده است.
صاف کننده خون، سم‌زدا، ضد صفرا و ادرارآور است.
خارش را برطرف می‌کند.
مواد زائد موجود در خون و بدن یا اصطلاحاً اخلاط سوخته (صفرا و یا سودای غیرطبیعی) یعنی موادی که به دنبال حرارت بیش از حد در بدن تشکیل می‌شود را دفع می‌کند.
می‌توان آن را خشک کرد (و همچنین کاسنی را) و در دوغ و ماست ریخته که این کار باعث می‌شود خنکی ماست و دوغ افزایش پیدا کند (از نظر مزاج) و برای جوش صورت و التهاب‌های پوستی بسیار مفید است.
می‌توان آن را در آب ریخته و یا از آن شربت تهیه کرد که ملین خوبی است.
برای افرادی که دچار سنگ‌های ادراری و التهابات و بزرگی پروستات هستند چون مدر است مفید است.
می‌توان برگ سبز آن یا محلول آن را به بن دندان‌ها مالید که باعث محکم شدن لثه‌ها شده است.
برای آفت و زخم‌های لثه نیز مفید است.
از نظر اثرات جهاز هاضمه، باز کننده انسدادهای مجاری کبد بوده و تقویت کننده و دباغی کننده معده است.
می‌توان آن را در سرکه ریخته، مدتی بماند و صاف و خشک و مصرف کرد که برای رفع تهوع و استفراغ خوب خواهد بود.
می‌توان خیسانده و یا آب آن را بر موها و ریش ریخته که برای دفع شپش مناسب و مفید است با توجه به این که امروزه نیز میزان شپش در مدارس زیاد شده است.
درمان گزیدگی ناشی از نیش زنبور از دیگر خواص شاتره است.
طرز استفاده از گیاه شاه تره
برای مصرف گیاه شاه تره باید ابتدا یک یا دو قاشق چای‌خوری را به مدت ۱۵ دقیقه با آب جوش مخلوط کنید و بعد از گذشت یک ربع بجوشانید و سه دفعه در روز این کار را تکرار کنید سپس بعد از میل غذا به میزان یک فنجان آن را صاف کرده و مصرف کنید. توصیه می‌شود که برای برخورداری از خواص بیشتر این گیاه از دم کرده خود گیاه به جای عرق آن استفاده کنید.
این گیاه در دوز‌های زیاد، می‌تواند سمی باشد و باعث اسهال شدید، گرفتگی عضلات و تنگی‌نفس شود.
گیاه شاتره با وجود خواص دارویی فراوان، از دسته گیاهان سمی بوده و در نتیجه باید در مصرف آن احتیاط را رعایت کنید. زیاده‌‌روی در مصرف این گیاه، باعث فلج عضلات و دستگاه تنفس می‌شود.
مقدار مجاز مصرف گیاه شاتره ۱۲ تا ۲۰ گرم است و برای تهیه جوشانده آن ۱۵۰ تا ۲۰۰ گرم کافی است.
