هفته گردشگری بهانه ای شد تا نمایندگی میراث فرهنگ، صنایع دستی و گردشگری جیرفت، تور گردشگری از جاذبه های تاریخی و گردشگری را برای خبرنگاران جیرفتی برگزار کند.

به گزارش کنارصندل به نقل از خبرگزاری شبستان ، از اوایل دهه هشتاد بود که با اولین کاوش ها در محوطه باستانی کنارصندل در شهرستان جیرفت آثار و اشیائی کشف شد که بیانگر تمدنی پنج هزاره ساله بود، مطابق این یافته های باستانی، تمدن هلیل رود یکی از کهن ترین تمدن های جهان است و با کشف چندین لوح گلی که با گذشت سالها از کشف آن اما همچنان رمز گشایی نشده اند، این احتمال وجود دارد که خط نیز از تمدن جیرفت شکل گرفته باشد، اواسط دهه ۹۰ با کاوش در محوطه تپه گاوکشی واقع در بخش اسفندقه جیرفت، قدمتی بیش از ۹ هزار ساله را در این منطقه نشان داد و ثابت کرد که نخستین خاستگاه یکجانشینی در جنوب شرق کشور در اسفندقه بوده است.

هفته گردشگری بهانه ای شد تا نمایندگی میراث فرهنگ، صنایع دستی و گردشگری جیرفت، تور گردشگری از جاذبه های تاریخی و گردشگری را برای خبرنگاران جیرفتی برگزار کند.

حوالی ساعت ۹ صبح است طبق قرار قبلی با همکاران خبرنگار در حیاط نمایندگی میراث فرهنگی دور هم جمع شده ایم، حالا وقت رفتن شده سوار خودروها می شویم و اینگونه سفر یک روزه ما برای دیدن بناهای تاریخی و جاذبه های گردشگری بخش اسفندقه که در ۷۰ کیلومتری غرب جیرفت قرار دارد،آغاز می شود.

کیلومترها آن طرف تر شهر از جیرفت، پل معلق فلزی قرار دارد که تنها معبری برای عبور یک ماشین است، جریان‌ هلیل رود در پایین این پل و وجود نیزارها منظره ای زیبا خلق کرده که چشم هر بیننده ای را نوازش می کند و باعث شده تا گردشگران برای لحظاتی هر چند کوتاه اینجا اتراق کرده و عکس های یادگاری بگیرند، از پل فلزی عبور می کنیم.

قدم در راهی می گذاریم که ابتدای آن دشتی قرار دارد و در این فصل از سال خشک و بی آب و علف است، پیچ و خم های کوهستانی را عبور می کنیم، به مزارع ذرت کاری و آفتابگردان می رسیم، منظره ای بس زیبا که چشم هر رهگذری را خیره می کند.

عاقبت به مقصد می رسیم، تابلویی که در خیابان قبل از ساختمان بخشداری خودنمایی می کند، نشان از این دارد که مردمان دیار از سال های دور به علم و دانش اندوزی اهمیت می داده اند، آری اینجا دبستان طالقانی قرار دارد که در سال ۱۳۰۵ شمسی بنا نهاده شده است.

سالاری می گوید؛ این دبستان جزء بناهای تاریخی اسفندقه است که قدمت آن به دوره پهلوی اول برمی گردد.

به گفته رییس نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جیرفت؛ این مدرسه ۴ کلاسه است، در مساحتی ۱۰۰ متری بنا شده، در نوبت ثبت ملی آثار تاریخی قرار دارد و تاکنون با تخصیص اعتبار در چهار فصل مرمت شده است.

او می گوید؛ مرمت و بازرسی بناهای تاریخی با نظارت کارشناسان میراث فرهنگی انجام می شود و مدرسه طالقانی نیز از این امر مستثنی نیست.

سالاری می گوید؛ اکنون با تخصیص ۲۰۰ میلیون اعتبار ادامه روند مرمت آن در حال انجام است که البته کف سازی آن به تامین اعتباری مجدد نیاز دارد، بازدید از مدرسه تمام می شود.

مقصد بعدی سفر ما، مجموعه سوارکاری خانم اصلانی است، بانویی کارآفرین که سرمایه خود را از تهران به این نقطه دور دست آورده تا ضمن درآمدزایی برای خود، زمینه اشتغال تعدادی از جوانان بومی این منطقه را هم فراهم کند.

اصلانی می گوید؛ ۶۹ سال سن دارد، تحصیلات دانشگاهی خود را در کشور سوئد به پایان رسانده و چند سالی می شود برای مراقبت مادر به ایران باز می گردد و پس فوت مادر تصمیم می گیرد از تهران کوچ کند و عاقبت با راهنمایی یکی از دوستان به اسفندقه می آید.

به گفته این بانوی کارآفرین؛ فصلی وارد این منطقه می شود که درختان بادام شکوفه داده اند و مناظر زیبایی خداوند در دل طبیعت خلق کرده است.

او می گوید؛ برای پرورش اسب به یک باغ با زمینی به مساحت زیاد نیاز داشته که البته دور از خانه و کاشانه مردم باشد تا برای اهالی منطقه ایجاد مزاحمت نکند و او عاقبت ملاک های مورد نظر خود را در این روستا می یابد و تصمیم می گیرد در اینجا سرمایه گذاری کند.

اصلانی می گوید؛ وقتی فهمیده شهرستان جیرفت آغاز تمدن جهان است بنابراین اسم جیرفته و ارته را بر اسبان خود می گذارد تا او هم سهمی در یادآوری این تمدن کهن داشته باشد.

به گفته این بانوی کارآفرین؛ دور تا دور مجموعه پرورش اسب را دیواری آجری که با کاه و گل به سبک قدیم اندوده شده، محصور کرده، معماری خانه باغ و اسطبل نیز به سبک معماری تمدن کهن جیرفت ساخته شده و همین امر باعث شده تا این مجموعه به یکی از هدف های گردشگری گردشگران تبدیل شود.

او می گوید؛ من که بزرگ شده خارج از کشور هستم به صراحت می گویم آنچه درباره عدم آزادی زن و نابرابری زنان و مردان در ایران گفته می شود دروغی بیش نیست.

اصلانی در بین صحبت هایش می گوید؛ امروز انتظار دیدن بانوان خبرنگار را نداشتم تصورم این بود که همه خبرنگاران مرد باشند و این حضور بانوان خبرنگار، بیانگر آزادی زنان در ایران است.

به گفته این بانوی کارآفرین؛ این که ما روسری سر کنیم سلب آزادی نسبت، زنان ایران تحصیلات عالیه دارند و هر طور که می خواهند زندگی می کنند، آمریکا مدعی آزادی حقوق بشر است اما متاسفانه در این کشور حقوق زنان پایمال می شود، با بازدید از اصطبل اسبان و باغ زیبای بانو اصلانی او خداحافظی می کنیم.

مسیر بعدی ما روستای هدف گردشگری بغبغوئیه است که جاذبه طبیعت گردی آن درخت چناری کهنسال است، راه این روستا را در پیش می گیریم، توقف کوتاهی در این روستای زیبا داریم.

سالاری می گوید؛ در این روستای زیبا درخت کهنسال چناری قرار دارد که قدمت آن بیش از ۵۰۰ سال است و در کنار آن قنات آبی است که روستاییان از آب آن مزارع و درختان خود را آبیاری می کنند.

به گفته رییس نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جیرفت؛ درخت چنار کهنسال روستای بغبغوئیه در آستانه ثبت‌ ملی و در فهرست آثار طبیعی است.

مسیر بازگشت را در پیش می گیریم و به روستای دولت آباد برمی گردیم در این روستا باغی بزرگ با درختان انار، بادام، انجیر و سنجد قرار دارد که یک مقبره تاریخی را محصور کرده اند.

سالاری می گوید؛ سنت مقبره سازی در ایران دارای قدمتی دیرینه است، اشیاء تاریخی که در موزه باستان شناسی جیرفت قرار دارند اکثریت از مقبره ها کشف شده اند.

به گفته رییس نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جیرفت؛ مقبره ها دارای ساختار معماری منحصر به فردی بوده اند و می توان به مقبره داریوش در شیراز که منقش به نقش رستم است، اشاره کرد.

او می گوید؛ در دوران اسلامی نیز برای بزرگان که اغلب حاکم هم بوده اند مقبره ساخته شده است، بارگاه ملکوتی امام هشتم و حضرت معصومه (س) از جمله این مقبره ها است.

سالاری می گوید؛ میرحیدر یکی از حاکمان و عارفان این دیار است، مقبره اش در مساحت ۱۲ متری ساخته شده، قدمت مقبره آن به نیمه دوره صفویه بر می گردد، این اثر تاریخی در سال ۱۳۴۵ ثبت ملی شده، چهار ورودی دارد که به دلیل اهمیت حفاظت از این بنا ورودی ها با معماری سنتی بسته شده اند.

به گفته رییس نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جیرفت؛ در داخل این بنای تاریخی چند قبر با سنگ مرمر قرار دارد، این مقبره دارای تزیینات گچبری منقش به نقوش هندسی شاخ و برگ و اسلیمی می باشد و در تاکنون چند فصل مرمت و بازسازی شده است، با یک عکس یادگاری مقبره میر حیدر را پشت سر می گذاریم.

به سوی مقصد بعدی که خانه بانویی هنرمند و کارآفرین است، حرکت می کنیم، بانویی که با هنرمندی تمام، تار و پود قالی گل سرخ را به هم گره می زند و نقشی زیبا خلق می کند، قالی گل سرخ بافت آن خاص بانوان این منطقه است.

افروز می گوید؛ از نوجوانی در کنار مادر قالی بافی را یاد گرفته است اکنون که در سن میانسالی قرار دارد، قالی که به زحمت می بافد را با نرخی کمتر از قیمت واقعی آن می فروشد.

این بانوی هنرمند اسفندقه؛ از بی توجهی مسئولین گلایه دارد که چرا تاکنون برای راه اندازی کارگاه قالی بافی و تهیه لوازم، هیچگونه حمایتی از او نکرده و به او تسهیلاتی اعطا نکرده اند.

او می گوید؛ از آنجایی که یکی از فرزندانم دانشجو است مجبورم برای خرج و مخارج تحصیل فرزندم قالی های دست باف را به یک چهارم نرخ بازار بفروشم و از مسئولین می خواهم حداقل تسهیلات بانکی در اختیارم قرار دهند.

افروز می گوید؛ اگر مسئولین از من حمایت کنند و کارگاه قالی بافی ام را بتوانم راه اندازی کنم نه تنها برای خودم بلکه برای جوانان روستا هم اشتغالزایی می شود.

به گفته این بانوی هنرمند اسفندقه؛ سال های گذشته یک کارگاه قالی بافی در دولت آباد بوده که با ارائه آموزش زمینه اشتغال ۱۰۰ نفر فراهم شده اما اکنون این مکان به سالن ورزشی تغییر کاربردی داده است و بانوان روستا همگی کارگاه های کوچک قالی بافی خانگی دارند، از بانو افروز خداحافظی می کنیم.

به سمت مقصد بعدی که یک قلعه تاریخی است، حرکت می کنیم این قلعه نیز محصور درختان سرو سر به فلک کشیده، خرمالو، زیتون و انار است و پر بار بودن درختان خرمالو و انار زیبایی حیاط این قلعه را دو چندان کرده است.

سالاری می گوید؛ این قلعه یک ملک شخصی است، هم اکنون در اختیار مالکش قرار دارد، وجود حوض خانه در دل قلعه و بادگیر بر روی سقف، این بنای تاریخی را از سایر بناهای تاریخی متمایز کرده است، تاکنون با همکاری مالک چند فصل مرمت و بازسازی شده و در همین راستا سبک سازی و گل اندود سقف ها، مقاوم سازی ستون ها، سفید کاری های درون ساختمان براساس اعتبارات سالانه انجام شده است.

به گفته رییس نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جیرفت؛ قدمت قلعه تاریخی اسفندقه به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی اول می رسد، حاکمی در اینجا زندگی می کرده، این قلعه در مواقع خطر پناهگاه مردم بوده است.

در ادامه سفر یک روزه به اسفندقه ساعتی برای صرف ناهار در یکی از اتاق های این قلعه اتراق می کنیم، مردمان این دیار نیز همچون سایر مناطق کشور به مهمان نوازی شهره هستند، ما را مهمان بهترین غذای خود می کنند، غذای سنتی بز قورمه خاص این دیار است غذایی با ترکیبات کشک محلی، پیاز داغ و گوشت قرمز، گویا به نام اسفندقه نیز ثبت ملی شده است.

سپس راهی گلخانه هیدروپونیک می شویم که از جاذبه های گردشگری بخش کشاورزی است، عاقبت حوالی ساعت ۶ عصر سفر ما به بخش زیبای اسفندقه به پایان رسید، در مسیر بازگشت ساعتی در کنار رود آب زیر پل معلق اتراق کردیم دستم را در آب روان می کنم خنکای آب را احساس می کنم و ناخودآگاه این بیت شعر حافظ شیرازی به ذهنم خطور می کند « لب جوی آب نشین و گذر عمر ببین» این چنین عمر آدمی همچون آب روان در گذر است و باید از لحظه لحظه عمر لذت برد.

در مسیر بازگشت با  خود می اندیشم به راستی چرا شهرستان جیرفت با تمدنی کهن و مناطق گردشگری، نه تنها اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در آن مستقر نشده بلکه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یک نمایندگی است که با رییس و چند کارمند اداره می شود؟، متاسفانه این تمدن کهن در سال های گذشته مورد بی مهری قرار گرفته و موزه باستان شناسی آن به یک گودال بزرگ با تعدادی میلگرد سر برافراشته ختم می شود که ۱۵ سال قبل بنا شده است.

چندی قبل عزت الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در یک سفر یک روزه مهمان مردمان خونگرم جیرفت بود اما به دلیل کوتاهی سفر، بازدید از مناطق گردشگری همچون اسفندقه را به سفر بعدی موکول کرد، در این سفر وزیر میراث فرهنگی از محل احداث موزه باستانی منطقه ای جیرفت بازدید کرد، برآورد کارشناسان برای احداث و تکمیل بنای موزه باستان شناسی منطقه ای هلیل رود، بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان است که عزم جدی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را می طلبد.